الکتروکاردیوگرام (نوار قلب)

ECG مخفف واژه‌ی electrocardiogram یا electrocardiograph است. این لغت در بعضی کشورها EKG نامیده می‌شود.

الکتروکاردیوگراف دستگاهی است که جریانات الکتریکی قلب را از طریق الکترودهایی که  روی مناطق مختلف پوست بدن قرار داده می‌شوند دریافت کرده و آن‌ها را به شکل یک نمودار ترسیم می‌کند. این نمودار الکتروکاردیوگرام یا نوار قلب  نامیده می‌شود. الکتروکاردیوگرام از سال ۱۹۰۱ تاکنون به عنوان مهمترین ابزار تشخیصی پزشکی باقی مانده و تشخیص بسیاری

از بیماری‌های قلبی را آسان کرده است.

الکتروکاردیوگرام برای تشخیص بسیاری از اختلالات قلبی و غیر قلبی از قبیل ریتم‌های غیر طبیعی قلب، گرفتگی رگ‌های کرونر، سکته‌های قلبی، هیپرتروفی عضلات قلب، علل تنگی نفس، اختلالات الکترولیتی، اثرات داروها و … کاربرد دارد.

بخش دیگری از معاینات معمولی  بیمار گرفتن یک نوار قلب از بیمار است. الکتروکاردیوگرام یا نوار قلب فعالیت الکتریکی قلب را ثبت می کند. گرفتن نوار قلب به دو منظور انجام می شود، اول این که نوار قلب، شاخص غیر مستقیمی از اندازه قلب را فراهم می کند. هنگامی که فشار خون خیلی بالا می رود قلب بزرگ می شود تا از عهده ی افزایش بار تحمیل شده، برآید و این عمل منجر به افزایش ولتاژ در الکتروکاردیوگرام می شود. به این حالت هایپرتروفن بطن چپ یا LVH گفته می شود که بسیار مهم است. وقتی شخصی مبتلا به هایپرتروفن بطن چپ باشد، باید برای درمان فوری این عارضه اقدام کرده و فشار خونش را پایین بیاورد. چون این عارضه نمایانگر این مطلب است که عضله قلب تحت فشار شدیدتری قرار دارد تا بتواند همراه با افزایش غیر طبیعی فشار خون، خون را به تمام نقاط بدن تلمبه کند.

دلیل دوم گرفتن نوار قلب یا الکتروکاردیوگرام ، نشان دادن تغییراتی مانند تنگ شدن یا مسدود شدن سرخرگ های کرونر است که خون را به قلب می رسانند. اگر این تغییرات در سرخرگ ها ایجاد شوند عارضه ای به نام ایسکمی را به وجود می آورند که این عارضه در بعضی افراد مبتلا به آنژین یا سینه درد مشاهده می شود. حتی اگر هیچ نشانه بیماری آنژین در شما وجود نداشته باشد و یا هیچ دلیلی نداشته باشید که فکر کنید که سکته قلبی در شما عارض شده است، با این حال ممکن است در نوار قلبی شما تغییرات ایسکمی مشاهده شود. این تغییرات بسیار مهم بوده و باید مورد توجه قرار گیرند.

کاغذ الکتروکاردیوگرام (نوار قلب)

امواج الکتریکی قلب توسط دستگاه الکتروکاردیوگراف بر روی کاغذ مخصوصی ترسیم می‌شوند. این کاغذ شطرنجی بوده و از تعدادی مربع ریز و درشت تشکیل شده است. هر ضلع مربع‌های ریز، یک میلی‌متر طول دارد. هر ۵ مربع ریز، با یک خط تیره از هم جدا شده‌اند، در نتیجه هر ۲۵ مربع ریز تشکیل یک مربع درشت‌تر را می‌دهند. هر ضلع مربع‌های بزرگ ۵ میلی‌متر طول دارد. بر روی کاغذ الکتروکاردیوگرام، محور افقی نشان دهنده‌ی زمان و محور عرضی نشان دهنده‌ی شدت جریان الکتریکی است.

دستگاه الکتروکاردیوگراف به طور استاندارد با سرعت ۲۵ میلی‌متر در ثانیه وقایع الکتریکی قلب را ثبت می‌کند. پس هر مربع یک میلی‌متری بر روی محور افقی، معادل ۰۴/۰ ثانیه، و هر مربع ۵ میلی‌متری معادل ۲/۰ ثانیه می‌باشد.

دستگاه الکتروکاردیوگراف به طور استاندارد، به نحوی تنظیم شده است که یک جریان الکتریکی با شدت یک میلی‌ولت موجی به اندازه‌ی ۱۰ میلی‌متر بر روی کاغذ الکتروکاردیوگرام ترسیم خواهد کرد. بدین ترتیب هر مربع کوچک بر روی محور عرضی، معادل ۱/۰ میلی‌ولت و هر مربع بزرگ معادل ۵/۰ میلی‌ولت می‌باشد.

اگر هیچ انرژی الکتریکی وجود نداشته باشد دستگاه الکتروکاردیوگرام یک خط صاف را در کاغذ نوار قلب ترسیم می‌کند، این خط ایزوالکتریک نامیده می‌شود. امواج مثبت به شکل انحراف رو به بالا از خط ایزوالکتریک، و امواج منفی به شکل انحراف رو به پایین از خط ایزوالکتریک نمایش داده می‌شوند.

برای مطالعه ” نوار قلب و سکته قلبی” کلیک کنید .