کاتتریزاسیون عروق کرونر قلب (Coronary catheterization) که به نام آنژیوگرافی کرونر (coronary angiography) هم معروف است روشی کم تهاجم است که به وسیله آن گردش خون سرخرگ کرونر و خونی که دهلیزها و بطن ها را پر می کند با استفاده یک کاتتر (میله مخصوص) مورد بررسی قرار می گیرد.
کاتتریزاسیون قلبی چیست؟
از کاتتریزاسیون قلبی برای تشخیص و درمان (آنژیوپلاستی) استفاده می شود. با کاتتریزاسیون قلبی می توان انسداد، تنگی، ایجاد تنگی دوباره، ترومبوز یا بزرگی آنوریسمی (کیسه مانند) مجاری سرخرگ های کرونر، اندازه های دهلیزها و بطن ها، عملکرد انقباضی عضله ی قلب و بعضی جنبه های عملکرد دریچه های قلب را بررسی نمود. همچنین با کاتتریزاسیون قلبی می توان فشارهای مهم داخل قلب و ریه را که از خارج بدن قابل اندازه گیری نیستند به طور دقیق اندازه گیری کرد. با شیوع کمتر، از کاتتریزاسیون قلبی برای تعیین بیماری دریچه قلبی، اختلالات عضله قلب یا آریتمی ها استفاده شود.
روش کاتتریزاسیون قلبی
معمولاً کاتتریزاسیون قلبی در بیمارستان و بر روی تخت رادیولوژی انجام میشود. در کاتتریزاسیون قلبی پس از تزریق آمپول بی حسی موضعی در کشاله ران، کاتتر نازک و مخصوص از راه سرخرگ فِمورال (رانی) وارد سرخرگ آئورت و سپس وارد سرخرگ کرونر می شود. در این ناحیه ۳ تا ۸ سی سی ماده حاجب رادیوایزوتوپ که به «رنگ اشعه x» معروف است برای تهیه هر تصویر در کاتتریزاسیون قلبی تزریق می شود. این ماده با خونی که در سرخرگ کرونر جریان دارد مخلوط می شود. با این ترزیق در کاتتریزاسیون قلبی حدود ۳ تا ۵ ثانیه زمان برای قابل مشاهده کردن جریان خون در دست است و پس از این ماده حاجب به سرعت داخل مویرگ ها و سپس به سیاهرگ های کرونر می رود. بنابراین در همین ۳ تا ۵ ثانیه باید تصاویر لازم به وسیله ی دستگاه اشعه x گرفته شوند. در کاتتریزاسیون قلبی برای بررسی سایر سرخرگ های کرونر، کاتتر تغییر مکان داده می شود و در این سرخرگ ها نیز ماده حاجب تزریق و تصویر برداری انجام می شود. در کاتتریزاسیون قلبی با تغییر کاتتر به کاتتر پتهدایتی می توان انواعی از وسایل لازم را از طریق کاتتر به داخل سرخرگ محل ضایعه هدایت کرد. متداول ترین کاتترها برای این کار، سیم های هدایت کننده و کاتترهای دارای بادکنک متسع کننده هستند. همچنین می توان کاتترهای لیزر، کاتترهای اِستِنت (Stent؛ قالب مخصوصی از جنس فولاد ضد زنگ است که موجب باز نگه داشتن سرخرگ های دچار تنگی یا انسداد می شوند.) کاتترهایIVUS، کاتتر داپلر، کاتتر اندازه گیری فشار یا دما و سایر وسایل درمانی مخصوص را نیز از این راه وارد نمود. کاتتریزاسیون قلبی بدون درد است، ولی در هنگام تزریق ماده حاجب ممکن است موجب احساس گُر گرفتگی شود.
عوارض کاتتریزاسیون قلبی
از آنجاییکه اکثر فرایندها بر روی قلب و عروق خونی شما انجام می گیرد، کاتتریزاسیون قلبی یکسری خطرات به همراه دارد. البته عوارض شدید نادر هستند.
خطرات کاتتریزاسیون قلبی عبارتند از :
• کبودی
• خونریزی
• حمله قلبی
• سکته
• آسیب به شریانی که کاتتر از طریق آن شریان وارد شده است که در چنین شرایطی نیاز به توجهات بیشتری خواهد بود (سودوآنوریسم)
• ریتم های نامنظم قلبی (آریتمی های قلبی)
• واکنش های آلرژیک به داروها یا رنگها
• پارگی بافت قلب یا عروق
• آسیب کلیوی
• عفونت
• لخته های خونی
چنانچه باردار هستید یا قصد باردار شدن دارید این موضوع را پیش از انجام کاتتریزاسیون قلبی به پزشک خود اطلاع دهید.
نتایج کاتتریزاسیون قلبی
چنانچه کاتتریزاسیون قلبی را به عنوان تست انجام داده اید، پزشک نتایج را برایتان توضیح خواهد داد. چنانچه آنژیوگرافی قلبی انجام داده اید، نتایج شما تعیین کننده نیازتان به آنژیوپلاستی ، استنت و یا یک جراحی اصلی تر قلب باز به نام جراحی بای پس کرونر قلب می باشد. در برخی موارد، کاتتریزاسیون قلبی شما نشان می دهد که آنژیوپلاستی می تواند درمان موثری برای باز کردن شریان تنگ شده باشد؛ چنانچه پزشکتان به این نتیجه گیری برسد، آنژیوپلاستی به تنهایی یا آنژیوپلاستی به همراه جایگذاری استنت را بلافاصله انجام می دهد تا نیازی به کاتتریزاسیون دیگری نداشته باشید. پزشکتان بایستی این احتمال را پیش از شروع عمل مطرح سازد.
برای مطالعه ” مراکز سی تی آنژیوگرافی قلب در تهران ” کلیک کنید .
منبع : راهنمای پزشکی خانواده – سکته قلبی و انواع بیماریهای قلب و عروق
