کلسترول چیست؟

اگرچه مقادیر بیش از حد کلسترول خطرناک است، اما بدن به مقداری کلسترول نیاز دارد. نام کلسترول از واژه ی یونانی chole ( به معنی صفرا) و stereos (به معنی جامد) و پسوند شیمیایی ol (علامت نشان دهنده ی الکل]) منشاء گرفته است، زیرا نخستین بار محققان، کلسترول را به شکل جامد در سنگ های صفراوی پیدا کردند و این کار در اصل در سال ۱۷۶۹ به وسیله ی Fracncois Poulletier dela Salle صورت گرفت و سپس در سال ۱۸۱۵ شیمیدانی موسوم Eugene chevreul این ترکیب را کلسترین (cholesterine) نامید. کلسترول برای ساخت و نگهداری غشاهای سلولی مورد نیاز است و شارندگی (سیال بودن) این غشاها را در دماهای متفاوت تنظیم می کند. گروه هیدروکسیل کلسترول با سرگروه های قطبی فسفولیپید و اسفنگولیپید غشا در هنگام تثبیت استروئیدهای حجیم و زنجیره ی کربن در غشا به موازات زنجیره های اسید چرب غیر قطبی سایر لیپیدها تعامل می نماید.

نکته: بعضی از پژوهش ها نشان می دهند که کلسترول به عنوان آنتی اکسیدان عمل می کند.

مقدار کلسترول مورد نیاز بدن

کلسترول، به ساخت صفرا (که در کیسه ی صفرا ذخیره می شود و هضم چربی ها را تسهیل می کند) کمک می نماید و کلسترول نیز برای متابولیسم ویتامین های محلول در چربی شامل ویتامین های A,D,E,K ضروری است. کلسترول پیش ساز اصلی ساخت ویتامین D و هورمون های استروییدی مختلف (شامل کورتیزول و آلدوسترون در غدد فوق کلیه و هورمون های جنسی پروژسترون، استروژن، تستوسترون و مشتقات آنها) است. اخیراً مشخص شده که کلسترول در پیام دهی سلولی، از طریق کمک به تشکیل مجموعه های بزرگ لیپید در غضای پلاسما نقش دارد. کلسترول همچنین نفوذپذیری غشای پلاسما را در برابر یون های هیدروژن (پروتون ها) و سدیم کاهش می دهد.

نکته: قسمت اعظم کلسترول به وسیله ی کبد ساخته می شود ولی مقادیر قابل ملاحظه ای از کلسترول نیز می توانند از طریق رژیم غذایی جذب شوند.

هرچه بیشتر کلسترول بخورید، بدنتان کلسترول کمتری خواهد ساخت و برعکس. اگر به خوردن چربی اشباع شده بیشتر از نیاز بدنتان ادامه دهید و این کلسترول و چربی را با ورزش کردن نسوزانید سنگین وزن تر و چاق تر می شوید زیرا کلسترول و چربی اضافی در سلول های بدن رسوب می کند و تا زمانی که به آن نیاز پیدا کنید، ذخیره می شود. کلسترول در کبد از انواع غذاها و بیش از همه از چربی های اشباع شده (saturated fats) ساخته می شود. کلسترول در غذاهایی به جز تخم مرغ، جگر و قلوه چندان یافت نمی شود. لیپوپروتئین با چگالی پایین که کلسترول را از کبد به سلول ها حمل می کنند بر روی سطح خود دارای پروتئین های حاملی موسوم به آپولیپوپروتئین B و لیپوپروتئین با چگالی بالا که کلسترول اضافی را به کبد بر می گردانند بر روی سطح خود دارای پروتئین های حاملی به نام آپولیپوپروتئین A هستند.

عوارض کلسترول بالا

کلسترول بالا منجر به ایجاد آترواسکروزیس یا تصلب شرائین می شود که این سختی رگهای خونرسان بافتهای بدن ناشی از رسوب توده ای ازکلسترول و دیگر ذرات چربی در دیواره شریان هاست .  این تودهای کلسترولی که پلاگ شریانی نیز نامیده می شون، جریان خون را در طول شریان کاهش می دهند که در بافتهای حیاتی زمینه عدم خونرسانی را فراهم می نماید. اگر شریان هایی که خون قلب را فراهم می کنند و وظیفه تغذیه قلب را به عهده دارند (شریان های کرونری) دچار آسیب شوند شما دچار درد قفسه سینه یا آنژین و دیگر علائم بیماری قلبی خواهید شد . در هنگام از هم گسیختگی پلاک ها،  لخته خون ایجاد می شود که منجر به قطع جریان خون می شود . اگر جریان خون در قسمتی از قلب قطع شود حمله قلبی ایجاد می گردد و اگر جریان خون در قسمتی از مغز قطع شود سکته مغزی ایجاد می گردد.

آزمایشهای تشخیصی کلسترول

در آزمایش خون جهت بررسی میزان کلسترول موارد زیر مورد ارزیابی قرار می گیرد:

کلسترول تام

کلسترول   LDL

کلسترولHDL

کلسترول تری گلیسرید – نوعی چربی موجود در خون

به منظور اندازه گیری دقیق کلسترول از نوشیدن و خوردن (به جز آب) به مدت ۹ تا ۱۲ ساعت قبل از گرفتن نمونه خون اجتناب کنید.

برای مطالعه مطالب زیر کلیک کنید :

– لیپوپروتئین با دانسیته بالا و پائین

– کاهش کلسترول خون با تغذیه

– درمان دارویی کلسترول

منبع: کتاب چربی خون