[sbu_post_image]
رابطه مشخصی بین بیماری قلبی مادرزادی ، سوء تغذیه وتاخیر رشد وجود دارد . شیر خواران مبتلا به نارسایی احتقانی قلب ، هیپرتانسیون عروق ریه و بیماری سیانوتیک و انسدادی قلب اغلب دچار کمبود رشد هستند .
عوامل موثر در ابتلای کودکان به بیماری های قلبی
عوامل موثر در اختلال رشد و سوء تغذیه مبتلایان به بیماری قلبی مادرزادی عبارتنداز :
- عوامل پره ناتال و ژنییک
- عواملی مثل هیپوکسی و همودینامیک
- اختلال عوامل موثر در رابطه با دریافت ،مصرف و جذب مواد غذایی و نیازهای متابولیک .
مهمترین وظیفه پزشک متخصص قلب کودکان در برخورد با شیر خوار یا کودک مبتلا به بیماری قلبی مادرزادی ،توجه به تغذیه و مشکلات مربوط به آن است . بیان اصطلاح ” درمان تغذیه ای ” در این شیر خواران ،اهمیت موضوع را دو چندان می نماید.
شیوع رشد کم داخل رحمی در شیر خواران مبتلا به بیماری قلبی بیشتر است .شیر خواران مبتلا به بیماری قلبی که دچار دیسپنه ،تاکیکاردی و خستگی همراه با هیپوکسی مزمن هستند، علی رغم دریافت کمتر مواد غذایی دچار اختلال مصرف انرژی و پروتئین نیز بوده و جذب روده ای مختل هم دارند .ناتوانی در هماهنگ نمودن مکیدن ،بلعیدن و تنفس ،مکیدن را در این شیر خواران غیرموثر ودشوار می سازد . تخلیه معده اغلب تأخیر داشته و نیز کاهش گنجایش معده حاصل از فشار در اثر بزرگی کبد یا آسیب منجر به احساس سیری زودرس می گردد. متابولیسم بازال در این شیر خواران بعلت افزایش کار قلب و تنفس زیاد است .سو ء جذب مواد غذایی بخصو ص چربی و پروتئین نیز از عوامل موثر در سوء تغذیه مبتلایان به بیماری قلبی می باشد . در مبتلایان به بیماری قلبی سیانوتیک ،استعداد ابتلاء به کمبود آهن زیاداست ،گرچه ممکن است پلی سیتمی موجود مانع تشخیص گردد .
درمان تغذیه ای کودکان مبتلا به بیماری های قلبی مادرزادی
اهداف تغذیه ای درکودکان مبتلا به بیماری قلبی مادرزادی شامل تکمیل ذخایر بدن و کمبودها ی نسجی ، اصلاح هوموستاز متابولیک ورسیدن به رشد فیزیکی مطلوب است . بطور کلی ، احتیاجات کالری و پروتئین برای رشد مناسب شیرخواران مبتلا به بیماری قلبی مادر زادی از مقادیر توصیه شده معمول بیشتر است . شیر خواران مبتلا به بیماری قلبی مادرزادی شدید برای تأمین رشد (بخصوص وقتی اختلال رشد با درمان در حال بهبود است ) نیاز به تامین کالری و پروتئین کافی دارند ، این مقدار ۱۲۰ تا ۱۶۰ کیلو کالری برای هر کیلو وزن بدن می باشد .
شیر مادر حاوی حدود ۲۰ کیلو کالری در هر اونس است و گرچه مزایای تغذیه ای و ایمونولوژیک آن بر هیچکس پوشیده نیست ،قادر به تامین نیازکالریک و پروتئینی شیر خواری که نیاز متابولیک بالا دارد نمیباشد . مصرف متناوب شیر پر کالری در مواردی خاص لازم میگردد .
مایعات مورد نیاز شیر خواران و کودکان مبتلا به بیماری قلبی بر اساس نوع بیماری ،مصرف دیورتیک ،تحمل مایعات ،نارسایی احتقانی قلب و هیپرتانسیون ریوی مشخص میگردد . این کودکان ۱۵-۱۰ درصد بیشتر از معمول آب از دست می دهند که بعلت مصرف دیورتیک ، تاکی پنه ،استفراغ ، اسهال یا سایر اختلالات متابولیک است . مصرف سدیم و تعادل آن اهمیت داشته ،چون از طرفی مصرف زیاد آن ممکن است منجر به بروزیا تشدید نارسایی قلب گردیده ،و از طرف دیگر دریافت روزانه کمتر از ۲ میلی اکی والان به ازای هر کیلو وزن ممکن است هیپوناترمی و اختلال رشد را باعث شود . توجه به این موضوع درانتخاب نوع شیر و غذاهای آماده ضرورت دارد .
پتاسیم ،ویتامین ها و آهن نیز در تغذیه شیر خواران مبتلا اهمیت خاص دارند .شیر خوارانی که دیورتیک هایی مثل فوروسماید مصرف می نمایند، پتاسیم بیشتری از دست می دهند ، لذا تعدیل در تجویز دیورتیک و نیز تجویز دیورتیک های نگهدارنده پتاسیم مثل اسپیرونولاکتون یا اضافه کردن مکمل های پتاسیم دار برای حفظ تعادل پتاسیم لازم است .
در شیر خوارانی که محدودیت مصرف مایعات دارند ،ویتامین ها و مینرالها بقدر کافی به بدن نمی رسد . به این شیر خواران باید مولتی ویتامین اضافی روزانه تجویز نمود . افزایش شیوع کمبود آهن در شیر خواران سیانوتیک و نیز احتمال بروز عوارض آن ایجاب می نماید که آهن یا شیر غنی شده با آهن را از اوایل عمر تجویز نمود .
درمواردی که شیر خوار مبتلا به بیماری قلبی دچار سوء تغذیه شدید است ممکن است تغذیه از طریق لوله معده ( تغذیه مداوم ۱۲ یا ۲۴ ساعته ) و یا حتی تغذیه وریدی لازم شود . در چنین مواردی اغلب شیرهای پرکالری ( ۳۰ کیلو کالری درهر اونس باتغلیظ شیر یا افزودن مکمل ) مصرف می شود . توجه به مقدار سدیم شیر ونیز سدیم دریافتی شیرخوار اهمیت دارد .
منبع: دکتر شیخ
