استفاده از سلولهای بنیادی برای درمان بیماری‌های صعب‌العلاج، یکی از امیدهای در حال تحقق بشر در حوزه علوم پزشکی است که روزبه‌روز، افق‌های تازه‌ای از آن نمایان می‌شود.
هدف ازدرمان سلولهای بنیادی در بیماری قلبی
هدف از انجام این درمان سلولهای بنیادی ، تهیه و پیوند نوع خاصی از سلولهای بنیادی بالغ به بیماران قلبی بود.
در روش جدید درمانی بیماری قلبی با سلولهای بنیادی نیازمند انجام عمل قلب باز است، ابتدا با استفاده از نور لیزر، بافت عضلانی قلب بیمار در ناحیه دچار ایسکمی تحریک می‌شوند. سپس، سلولهای بنیادی اخذ شده از خود فرد به اطراف ناحیه دچار آسیب تزریق می‌شوند تا ضمن تمایز به سلولهای عضله قلب، منطق آسیب دیده را ترمیم نمایند.
سلولهای بنیادی مورد استفاده و شیوه عمل قلب
مطالعات بالینی ما برای بررسی کارایی روش درمانی سلولهای بنیادی برای بیماران قلبی در ترمیم ضایعات عضله قلب، تاکنون بر روی هشت بیمار دچار ایسکمی عضله قلب انجام شده است. در روش سلولهای بنیادی که در نوع خود شیوه جدیدی از پیوند سلولهای بنیادی به بیماران قلبی محسوب می‌شود، از سلولهای بنیادی بالغ رده ACC133 + که از مغز استخوان ( Bone marrow ) خود بیمار جداسازی می‌شود، استفاده می‌گردد. در شیوه مذکور، کل مراحل نمونه‌گیری (آسپیراسیون) از مغز استخوان بیمار، جداسازی سلولهای بنیادی ACC133 + و تزریق آن‌ها به ناحیه ایسکمیک عضلع قلب، در مدت زمانی حدود ۳ ساعت قابل انجام است.
لازم به ذکر است که در روش درمانی سلولهای بنیادی برای بیماران قلبی، نمونه مغز استخوان، پس از بیهوشی بیمار در اتاق عمل و از استخوان‌های لگن تهیه می‌شود. حجم نمونه مغز استخوان گرفته‌شده در این مرحله فاکتور مهمی است که تعداد نهایی سلولهای بنیادی ACC133 + را تعیین می‌کند. پس از این مرحله، سلولهای بنیادی مورد نظر با استفاده از کیت خاصی از نمونه آسپیره مغز استخوان جداسازی می‌شود و به روش ترانس اپی‌کاردیال (از بیرون عضله قلبی) به نقاط متعدد اطراف ناحیه ایسکمیک قلب تزریق می‌شود.
استفاده از لیزر در روش درمانی سلولهای بنیادی بیماری قلبی
استفاده از لیزر در روش درمانی سلولهای بنیادی برای بیماران قلبی به علت توان آن در ایجاد واکنش التهابی ( Inflammation ) موقت در بافت و افزایش خون‌رسانی به ناحیه دچار آسیب است. در واقع قبل از تزریق سلولهای بنیادی به ناحیه ایسکمیک قلب، جهت تحریک خون‌رسانی به آن ناحیه و زنده نگهداشتن سلولهای بنیادی تزریق‌شده، از خاصیت التهاب‌زایی موقت لیزر به عنوان یک عامل کمکی در ترمیم سریع‌تر ناحیه استفاده می‌شود. در این عمل، ابتدا به کمک لیزر حدود ۱۵ تا ۲۰ حفره در عضله قلب ایجاد شده و سپس سلولهای بنیادی به اطراف ناحیه دچار ایسکمی تزریق می‌شوند. بنابراین، لیزر در روش درمانی بیماران قلبی با سلولهای بنیادی، فقط به عنوان یک عامل تقویت‌کننده ( Booster ) برای افزایش جریان خون استفاده می‌شود.
مزایای استفاده از لیزر در روش درمانی سلولهای بنیادی بیماری قلبی
روش مورد استفاده در این نوع عمل پیوند، در مقایسه با شیوه‌های دیگر پیوند سلولهای بنیادی به بیماران قلبی، از ویژگی‌ها و مزایای زیادی برخوردار است که مهم‌ترین آن‌ها به این شرح است:
۱- با توجه به این‌که کلیه مراحل استخراج و پیوند سلولهای بنیادی در مدت زمان حدود ۳ ساعت قابل انجام است، بنابراین مدت ماندن بیمار در اتاق عمل به‌طور قابل ملاحظه‌ای کوتاه‌تر است.
۲- استفاده از کیت ویژه جداسازی سلولهای بنیادی در یک سیستم بسته و استریل، عملاً نیاز به آزمایشگاه‌های مجهز و پیشرفته با استانداردهای خاص ( GMP Lab ) را مرتفع می‌کند. این کار با بالابردن ضریب ایمنی کار، احتمال انتقال آلودگی و عفونت به بیمار را منتفی می‌سازد.
۳- تمام مراحل تهیه نمونه مغز استخوان، جداسازی سلولهای بنیادی و پیوند آن‌ها، در اتاق عمل و صرفاً توسط خود جراح قلب صورت می‌گیرد. بنابراین، با استفاده از این شیوه نیازی به همکاری گروه دیگری از متخصصان مانند هماتولوژیست‌ها و غیره نیست.
۴- با توجه به این‌که در روش درمان بیماران قلبی با سلولهای بنیادی علاوه بر تزریق سلولهای بنیادی به اطراف عضله دچار عارضه، از خاصیت هم‌افزایی نور لیزر نیز استفاده می‌شود، در نتیجه التهاب موقت ایجادشده ناشی از تابش نور لیزر، خون‌رسانی به ناحیه ایسکمیک قلب و تزریق‌شده، افزایش می‌یابد و با این کار، احتمال موفقیت در پیوند سلولهای بنیادی و زنده ماندن سلولهای بنیادی پیوندی افزایش می‌یابد.
برای مطالعه ” درمان نارسایی قلب با سلول های بنیادی ” کلیک کنید .
