تست ورزشی قلب آزمونی است که می‌تواند گرفتگیها و تنگی‌های عروق قلب را تا حدی نشان دهد و پزشک را در تصمیم‌گیری برای انجام دادن یا ندادن اقدامات تهاجمی‌تر مانند آنژیوگرافی راهنمایی کند. از کاربردهای پر اهمیت دیگر تست ورزش قلب در مورد ارزیابی کارایی افرادی است که دچار سکته قلبی می‌شوند و به اصطلاح تحمل فعالیتهای بدنی در آنها در طول زمان مورد بررسی قرار می‌گیرد.
آماده سازی بیمار برای تست ورزش قلب
۱-جهت رفاه بیشتر در حین ورزش ، بهتر است برای تست ورزش قلب لباس و کفشی راحت پوشیده و قبل از انجام تست ورزش قلب ، فعالیت فیزیکی شدید انجام نداده باشید.
۲- لازم است بر ای تست ورزش قلب ناشتا بوده و از کشیدن سیگار به مدت ۱ هفته خودداری فرمایید.
چنانچه مبتلا به دیابت هستید ۱ ساعت ناشتا بودن پس از صرف یک غذای سبک برای تست ورزش قلب کافی است و نیازی به تغییر مقدار انسولین وجود ندارد.
۳- بعضی داروهای مداخله‌گر قلبی را که مانع از افزایش فعالیت قلب در حین تست ورزش قلب می‌شوند (مانند پروپرانولول) در فاصله زمانی معین قبل از تست ورزش قلب (تحت نظر پزشک معالج خود) قبلا باید قطع کرده باشید.
۴-تراشیدن موی قفسه سینه در مورد آقایان وپوشیدن لباس گشاد وجلوباز برای خانم ها در هنگام انجام تست ورزش قلب الزامیست.
روش انجام تست ورزش قلب
قبل از انجام تست ورزش قلب، از بیمار توسط پزشک ، پرسشهایی در مورد سابقه بیماری قلبی بعمل آمده و مورد معاینه قلب قرار خواهد گرفت. نبض ، فشارخون و نوار قلب در آغاز و سپس در مراحل بعدی آزمون بطور مکرر اندازه‌گیری و ثبت می‌شوند.
پس از معاینه قلب، بیمار جهت تست ورزش قلب بر روی دستگاه تردمیل قرار خواهد گرفت. این دستگاه بصورت یک صفحه لاستیکی متحرک و غلطانی است (شبیه چرخ نقاله) که بیمار بر روی آن ایستاده و جهت حفظ تعادل باید بر روی آن راه برود. هر۳ دقیقه شیب نوار در حد۲ درصد و سرعت حرکت آن حدود ۱٫۲ کیلومتر در ساعت افزایش خواهد یافت. این آزمون را می‌توان با استفاده از دستگاه دوچرخه‌ای نیز انجام داد.
روش انجام تست ورزش قلب به این صورت است که به فرد الکترودهای مربوط به نوار قلبی را متصل می‌کنند و از او می‌خواهند که متناسب با سرعت تسمه نقاله یا دوچرخه مخصوص حرکت کند. ابتدا دستگاه آرام حرکت می‌کند اما بتدریج سرعت می‌گیرد و فرد برای ادامه دادن تست ورزش قلب باید روی تسمه نقاله بدود. بتدریج دستگاه شیب پیدا می‌کند و حالتی ایجاد می‌شود که فرد در حال دویدن از سربالایی پیدا می‌کند. علائم حیاتی و نوار قلب بیمار در حالتهای مختلف کنترل می‌شود تا تغییرات قطعات و امواج آن در حالت تست ورزش قلب مشخص شود. مدت زمان ورزش برای تست ورزش قلب بر اساس سن ، حد معینی از ورزش و حداکثر ضربان قلب که بیمار باید به آن دست یابد پیش از شروع ورزش برای وی مشخص شده و آزمایش تا آن زمان ادامه خواهد یافت.
بهترین و قابل اعتمادترین نتیجه مربوط به زمانی است که به حداکثر فعالیت پیش‌بینی شده بدون بروز تغییر غیر طبیعی در وضعیت بالینی یا نوار قلب نایل شود و این ، حدودا به ۱۲- ۱۰ دقیقه ورزش و کمی شکیبایی نیاز دارد.
در صورتی که طی تست ورزش قلب، ضربان قلب به حدود ۸۵% از حداکثر ضربان قلب استاندارد (که با فرمول “سن بیمار _ ۲۲۰″ محاسبه می‌شود.) برسد آزمون طبیعی تلقی می‌شود.
معهذا در هر زمان که بیمار واقعا احساس کرد قادر به ادامه تست ورزش قلب نیست یا چنانچه دچار بعضی علائم بالینی نظیر درد قفسه سینه ، تنگی نفس مفرط ، سرگیجه و سردرد شدید شود، یا تغییرات غیر عادی در نوار قلب بروز کند یا فشار خون افت کند، آزمایش قطع می‌شود.
برخی افراد مسن یا کسانی که دردهای مفصلی و عضلانی دارند از انجام تست ورزشی قلب معاف هستند و باید اسکن قلب روی آنها انجام گیرد . اسکن هسته ای قلب (تست تالیوم) نسبت به تست ورزش قلب آسانتر و دقیقتر می‌باشد و برخی پزشکان تمایل بیشتری به انجام آن دارند.
موارد ممنوع بودن تست ورزش قلب
در صورتی که تست ورزش قلب برای بیمار واقعا خطرناک باشد، آزمایش بصورت دیگری انجام می‌شود. بطور کلی در مواقعی که بیمار به هر دلیل قادر به ورزش نباشد یا انجام ورزش برای وی غیر ضروری یا مضر تشخیص داده شود بجای تست ورزش قلب، از تزریق بعضی از داروهای خاص استفاده می‌شود. معروفترین و رایجترین این داروها، دی پیریدامول (پرزانتین) نام دارد.
مشاهده مقاله کاربرد تست ورزش در تشخیص بیماری های قلب و عروق
منبع: پژوهشگاه غدد دانشگاه علوم پزشکی تهران
