بسیاری از بیماریهای مادرزادی قلبی از جمله سوراخ بین بطن و سوراخ بین دهلیزی و تنگی و نارسایی در دریچه ها و تنگی در آئورت نزولی ، تنگی دریچه قلب نوزادان و … فاقد علامت می باشند. به این ترتیب که کودک از درد و ناراحتی خاصی شکایت ندارد ویا اینکه ناتوانی خاصی در وی مشاهده نمی شود. تنها در گروهی از بیماران خاصی که تحت عنوان بیماریهای ” سیانوتیک ” شناخته شده اند بیمار از بدو تولد یا مدتی بعد از تولد دچار کبود شدگی می شود و گاها این بیماران قادر به فعالیت شدید نیز نمی باشند .
اما خوشبختانه بسیاری از بیماریهای مادرزادی با معاینه پزشک متخصص تنگی دریچه قلب و حتی معاینه بوسیله یک گوشی قابل تشخیص اند . حداقل اینکه اگر پزشکی بدقت قلب کودک را گوش دهد وجود بیماری مادرزادی را در اغلب مواقع تشخیص می دهد. در این صورت با معرفی به پزشک قلب کودکان، تشخیص روشن می شود .
هر کدام از دریچه های قلب ممکن است دچار اختلال شوند. این اختلالات ممکن است به صورت مادرزادی یا اکتسابی باشند. تب روماتیسمی و اندوکاردیت عفونی شایع ترین علل بیماریهای اکتسابی دریچه ای قلب می باشند. روند بیماری در دریچه های قلبی معمولا سبب تنگی یا نارسایی آنها می گردد. تنگی دریچه قلب، حالتی است که دریچه نمی تواند به طور کامل باز شود و جریان خون از میان آن کاهش می یابد. نارسایی قلب حالتی است که دریچه نمی تواند بطور کامل بسته شود در این حالت خون از میان دریچه به عقب نشت پیدا می کند. به حالت نارسایی دریچه رگورژیتاسیون دریچه نیز گفته می شود.
تنگی دریچه ی میترال در نوزادان
تنگی دریچه ی میترال، انسداد واشکال جریان خون از دهلیز چپ به بطن چپ در خلال مرحله ی دیاستول می باشد. افراد مبتلا به این اختلال زنان می باشند. شایعترین علت این اختلال آندوکاردیت روماتیسمی می باشد و به ندرت مادرزادی است.
تنگی دریچه میترال بدلیل ضخیم شدن و از بین رفتن قابلیت انعطاف لتهای دریچه و طنابهای وتری ایجاد می شود. در اندکاردیت روماتیسمی، پیدایش پیشرونده بافت جوشگاه همراه با تغییر شکل و فیبروزه شدن و کلسیفیکاسیون سبب چسبندگی لبه لتها به یکدیگر و عدم تحرک آنها و در نتیجه تنگی دریچه قلب می شود. سوراخ دریچه میترال در حالت طبیعی حدود ۴-۶ سانتی متر مربع مساحت دارد که در این اختلال ممکن است به کمتر از ۱ سانتی متر مربع برسد. در این حالت جریان خون از دهلیز چپ به بطن چپ در خلال دیاستول دچار مشکل می شود. تجمع خون در دهلیز چپ و افزایش فشار سبب گشادی و هیپرتروفی آن می گردد. چون هیچ دریچه ای جهت جلوگیری از برگشت خون از دهلیز چپ به وریدهای ریوی وجود ندارد، لذا خون به وریدهای ریوی پس زده و سبب افزایش فشار عروق ریوی و ایجاد ادم ریه می شود. همچنین افزایش فشار شریان ریوی سبب افزایش فشار به بطن راست، هیپرتروفی و نارسایی آن می گردد. پر نشدن کافی بطن ها در این اختلال در خلال سیستول، برون ده قلب را کاهش می دهد.
وقتی قلب شما درست کار می کند ، دریچه میترال با باز و بسته شدن خود جریان خون را بین اتاق بالائی ( دهلیز چپ ) و پائینی سمت چپ ( بطن چپ ) تنظیم می کند. ولی در بعضی افراد دریچه میترال بخوبی کار نمی کند و هر بار که قلب پمپ می کند و منقبض می شود ، به سمت دهلیز چپ برآمده می شود ( دقیقاً مثل یک چتر نجات ) این حالت مانع از این می شود که دریچه کاملاً بسته شود. در نتیجه بجای اینکه خون در یک مسیر جریان یابد مقداری خون به سمت دهلیز نشت می کند.
آشنایی با علائم تنگی دریچه میترال قلب (کلیک کنید)
منبع: دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه.دانشجویان پزشکی نجف آباد. پرستاری قلب
