مطالعات الکتروفیزیولوژی

در این روش تشخیصی عملکرد سیستم هدایتی  قلب و آریتمی های قلبی مورد بررسی ‏قرار می گیرد.

گاهاً اختلالات هدایتی قلب به صورت حلمه ای و موقت ایجاد شده و منجر به بروز علایم در بیمار می شود. ‏بنابراین درنوار قلبی (الکتروگرام قلبی)  در زمان مراجعه با تاخیر بیمار و رفع آریتمی  مشخص نخواهد بود. راهکار استفاده از هولتر ۲۴ساعته می باشد و ممکن است در طی هولتر ۲۴ساعت مشخص شود اما آگر حمله آریتمی نادر بوده و  ‏برای بیمار ایجاد نشده باشد  در هولتر ۲۴ساعته نیز قابل تشخیص نخواهد بود.

پس اگر  آریتمی های قلبی در هنگام مراجعه فرد مبتلا به ‏بیمارستان خاتمه یافته باشد نوار قلب نرمال خواهد بود واگر  تعداد حملات آریتمی در فرد کم باشد( مثلا یک بار در ماه)، هولتر ۲۴ساعته نیز کمک ‏زیادی نمی نماید. در موارد فوق جهت بررسی دقیق مسیر هدایتی قلب و یا القاء آریتمی ‏در فرد نیاز به مطالعه الکتروفیزیولوژی می باشد.

یکی دیگر از موارد مهم مورد استفاده،  بررسی احتمال ‏مرگ ناگهانی در مبتلایان به برخی اختلالات قلبی از قبیل نارسایی قلب و پس از سکته های وسیع قلبی  و برخی بیماری های همراه با  ‏آریتمی زا می باشد. ‏

روش انجام مطالعه الکتروفیزیولوژی

در مجموع کم خطر محسوب می ‏شود و با توجه به بیماری فرد و نظر پزشک در صورت لزوم ، ریسک آن برای  بیمار قابل قبول می باشد. در کل مثل آنژیوگرافی است  با ‏این تفاوت که معمولاً  به جای سرخرگ از سیاهرگ استفاده می شود. معمولاً بیمار در روز ‏انجام عمل  یا یک روز قبل بستری شده و در صورت مناسب بودن جواب آزمایشات به اتاق کت لب منتقل ‏می شود. ۶ساعت ناشتا بودن کافی است . لازم است که بیمار لیست تمام داروهای مصرفی خود را به پزشک ارائه دهد. گاهاً ‏برخی داروهای مصرفی از قبیل آتنولول، متروپرولول، پروپرانول وراپامیل، دیلتیازم، دیگوکسین  و داروهای ضد ‏آریتمی مثل آمیودارون و … منجر به تداخل در بررسی مناسب الکتروفیزیولوژی می شوند و حتماً باید قطع شده ‏باشند. ‏

معمولا نیازی به بیهوشی عمومی نیست و ناحیه  ‏کشاله ران به صورت موضعی ‏بی حس می شود. پزشک کاتترهای ‏مخصوص را از طریق سیاهرگهای بزرگ ناحیه کشاله ران( سیاهرگهای فمورال) وارد کرده و ‏باراهنمایی از فلوروسکوپی این کاتترها را به سمت قلب هدایت کرده و در نواحی مورد ‏نظر(دهلیز، بطن، گره دهلیزی- بطنی ویا محل مسیرهای فرعی) قرار می دهد.‏ ‏

اطلاعات کامل از سرعت هدایت، وجود بلوک و عملکرد مناسب مسیرهای هدایتی به دست ‏آمده و وجود آریتمی مورد بررسی قرار می گیرد. در طی این عمل پالس های الکتریکی ‏کوچک به قلب وارد می شود که ممکن است منجر به احساس طپش قلب در فرد شود. در ‏مواردی که بررسی جهت تعیین خطر مرگ ناگهانی انجام می شود ممکن است آریتمی های ‏خطرناک بطنی القا شده و منجر به بیهوشی فرد شود. البته با امکانات موجود در بخش کت ‏لب و پرسنل مجرب به راحتی قابل کنترل می باشد. پس از پایان کار کاتترها از پای بیمار ‏خارج شده و جهت کنترل خونریزی ۵دقیقه فشاردست توسط پرستار بر روی نواحی کشاله ‏ران انجام می شود. کیسه شن برروی پانسمان ها قرارگرفته و بیمار به بخش منتقل می شود. ‏بیمار تا ۶-۴ساعت پس از پایان کار بی حرکت بوده و ریتم قلب کنترل می شود. حرکت پا در ‏طی این مدت با احتمال خونریزی همراه است. روز بعد از ‏عمل بیمار می تواند استحمام کرده و راه برود.

اقدامات بعدی مورد نیاز وابسته به نتیجه مطالعه الکتروفیزیولوژی می باشد:

در صورتی که اختلال هدایتی قابل توجه ویا آریتمی القاپذیر در طی مطالعه دیده نشود ‏معمولاً نیاز به اقدام دیگری نبوده و روز بعد از عمل بیمار قابل ترخیص است.

در صورتی ‏که اختلال هدایتی با اهمیت از قبیل سندرم گره سینوسی بیمار وبلوک دهلیزی- بطنی در ‏حین مطالعه مشاهده شود نیاز به تعبیه پیس میکر بوده و معمولاً این عمل در مدت بستری ‏انجام می شود.

در صورت ایجاد آریتمی های باز چرخشی  در حین مطالعه ممکن است عمل ‏ابلیشن ((ablation درهمان  زمان  جهت درمان آریتمی انجام ‏شود.

در مواردی که آریتمی های خطرناک بطنی در فرد ایجاد شده باشد بیمار کاندید  تعبیه دفیبریلاتور (‎(ICD ‎‏ ‏برای پیشگیری از مرگ ناگهانی میباشد.

در تعداد بسیار کمی از بیماران علیرغم ‏عدم ایجاد آریتمی و یا اختلالات هدایتی توسط مطالعه الکتروفیزیولوژی شک بالینی ‏پزشک به این موارد بالا بوده و ممکن است نیاز به اقدامات دیگر از قبیل وقایع نگار ‏کاشتنی ویا آزمون ‏tilt‏ در مبتلایان به سنکوپ باشد.