هر روز قلب شما در حدود ۱۰۰۰۰۰ هزار مرتبه می‌تپد و به این ترتیب ۲۰۰۰ هزار گالن خون در تمام نقاط بدن توزیع می‌شود. می‌توان گفت که قلب مسئولیت ایجاد جریان خون در حدود ۶۴ کیلومتر رگ های خونی را به عهده دارد تا از این طریق ارگان ها و بافت های بدن را تغذیه شوند.هر نوع آسیب به قلب یا دریچه های آن باعث کاهش قدرت پمپ قلب، افزایش فشار و عملکرد قلب برای تامین نیازهای بدن می شود.
با این وصف می‌توان گفت که تنها راه حفظ سلامت قلب ، حفظ سلامت تمام ارگان ها است که از طریق تغذیه سالم، وعده های غذایی متعادل و انجام تمرینات بدنی منظم حاصل می‌شود.
آناتومی قلب انسان
قلب، عضوی مخروطی، عضلانی و توخالی است که از دو حفره کوچکتر به نام دهلیز راست و دهلیز چپ، در بالا و دو حفره بزرگ تر به نام بطن راست و بطن چپ در پایین تشکیل می شود و اندازه قلب در هر فرد، حدود مشت بسته یک دست او است. قلب در پرده فیبری نازکی به نام پریکارد (pericardium) محصور شده و در بالای دیافراگم، بین حاشیه های پایینی ریه قرار گرفته است و قسمت میانی مدیاستن (mediastinum؛ توده بافت ها و اندام های جدا کننده استخوان جناغ در جلو و ستون مهره ای در عقب) را اشغال می کند. قلب حدود ۱۲ سانتی متر طول، ۸ سانتی متر عرض (در وسیع ترین قسمت) و ۶ سانتی متر ضخامت دارد و وزن قلب در مردها به طور متوسط ۲۸۰ تا ۳۴۰ گرم و در زن ها ۲۳۰ تا ۲۸۰ گرم است.
لایه های قلب انسان
لایه های قلب انسان از خارج به داخل عبارتند از اپیکارد، میوکارد (قسمت عضلانی قلب) و اندوکارد. دیواره دو دهلیز قلب، عضلانی و نازک و دیواره دو بطن آن عضلانی و ضخیم است و دیواره (تیغه) ای دو بطن را از یکدیگر جدا می کند که در ادامه به فضای بین دو دهلیز می رسد و موجب جدا شدن این دو از یکدیگر نیز می شود که در این ناحیه، به آن دیواره (تیغه) بین دهلیزی می گویند. این دیواره قلب را به دو سمت راست و چپ تقسیم می کند. سمت چپ قلب، خون دارای اکسیژن را به داخل سرخرگ اصلی قلب که بزرگترین سرخرگ بدن است و سرخرگ آئورت (aorta) نام دارد پمپ می کند و خون دارای اکسیژن از این راه به تمام قسمت های بدن می رسد. سمت راست قلب، خون بدون اکسیژن را از سیاهرگ اَجوَف (venae cavae) می گیرد و به داخل سرخرگ های ریوی پمپ می کند.
دریچه های قلب انسان
قلب دارای ۴ دریچه ی موسوم به دریچه سه لختی (سه لتی یا تری کوسپید؛ tricuspid valve)، دریچه دولختی (دو لَتی یا میترال یا بی کوسپید mitral valve; bicuspid valve)، دریچه نیمه هلالی آئورتی (semilunar aortic valve) است. ایمپالس (تکانه) قلبی که موجب انقباض دهلیز می شود به وسیله گره سینوسی دهلیزی (sinoatrial node) که در دهلیز راست قلب واقع است و تحت کنترل بصل النخاع در ساقه مغز قرار دارد شروع می شود گره دهلیزی بطنی (atrioventricular node) در نزدیکی دیواره تیغه ای دهلیز راست قرار دارد و تکانه ها را از راه دسته عصبی دهلیزی بطنی قلب (دسته هیس، bundle of His) و شاخه های آن منتشر می سازد که در نتیجه آن بطن ها منقبض می شوند. هر دو دهلیز قلب به طور همزمان منقبض می شوند و به دنبال آن انقباض هر دو بطن قلب به شکل همزمان روی می دهد.
ضربان قلب انسان
گره سینوسی دهلیزی قلب که در واقع گره پیش آهنگ است، سرعت و ریتم ضربان قلب را تنظیم می کند. سایر عوامل مؤثر بر ضربان قلب عبارتند از هیجان، ورزش، هورمون ها، دما، درد و استرس. قلب سالم در فرد بالغ با حدود ۷۰ کیلوگرم وزن، در هر دقیقه حدود ۷۰ بار ضربان دارد و هر دقیقه معادل ۶ لیتر خون را پمپ می کند. از آنجا که کل حجم خون در یک فرد بالغ ۲/۵ لیتر است، قلب، حجم کل خون بدن را در زمان کمتر از یک دقیقه پمپ می کند و این کار در تمام طول عمر به طور مداوم انجام می شود.
برای مطالعه ” درمان بیماری قلبی با ورزش ” کلیک کنید .
راهنمای پزشکی خانواده- فشار خون
