فشار خون بیشتر مردم حداقل یک بار به وسیله ی پزشکان یا پرستاران در بیمارستان ها و یا در مورد زنان باردار در کلینیک های مامائی اندازه گیری شده است. ممکن است شما بخواهید دستگاه اندازه گیری فشار خون تهیه کرده تا اندازه گیری فشار خون در منزل انجام شود.
شخصی که می خواهد فشار خون را اندازه بگیرد، نوار لاستیکی بازوبند را که قسمتی از ابزار اندازه گیری فشار خون است، بالای بازوی شما می پیچد و با یک تلمبه کوچک آن را باد می کند تا جریان خون- به طور موقت- در بازوی شما قطع گردد. سپس گوشی را روی سرخرگ و زیر بازوبند قرار می دهد و باد بازوبند را به آرامی تخلیه می کند تا در حین تخلیه هوای بازوبند صدای بازگشت جریان خون به بازوی شما را بشنود.
وقتی که بازوبند با فشاری بین سیستولیک و دیاستولیک باد می شود، پس از هر ضربان قلب، خون در سرخرگ جریان پیدا می کند. این جریان متناوب، سبب ایجاد صدا می گردد. اولین صدایی که شنیده می شود مطابق با فشار سیستولیک خون است. قطع صداها مطابق با فشار دیاستولیک خون است. این مرحله، مرحله انبساط قلب است. صداهایی که پزشک یا پرستار از راه گوشی می شنود، در اثر جریان خون در سرخرگ مقابل مفصل آرنج تان ایجاد شده است. به این صداها به افتخار پزشک ارتش روسیه- نیکلاسی کوتکوف- که برای اولین بار در سال ۱۹۰۵ روشی برای شنیدن این صداها اختراع کرد، صداهای کورتکوف گفته می شود.
یک درجه ی جیوه ای به بازوبند متصل است که به ما امکان می دهد هر دو فشار خون (ماکزیمم و مینیمم)را اندازه گیری و ثبت نماییم. فشار خونی که در بازوبند اندازه گیری می شود به میلی متر جیوه بیان می گردد. این فشار، ارتفاع سطح جیوه ای است که در لوله شیشه ای تلمبه می شود.
واضح است که این روش اندازه گیری فشار خون غیر مستقیم است و در همه موارد دقیق نبوده و گاهی ممکن است خطاهای بسیاری داشته باشد، به خصوص در مورد افرادی که دور بازوی آن ها زیاد است، اگر بازوی شما بیشتر از ۳۵ سانتی متر باشد، بازوبند در هنگام بادشدن نمی تواند به میزان کافی جریان خون شما را قطع می کند و در نتیجه عدد فشار خون شما ممکن است بیشتر از اندازه واقعی نشان داده شود. به هر حال، در طی سال ها روشن شده است که این روش اندازه گیری غیر مستقیم فشار خون یک وسیله ی دقیق برای پیش بینی احتمال اشخاص به سکته قلبی و مغزی است.
در سال های اخیر دستگاه های الکترونیکی کوچکی ساخته شده که در آن از جیوه- که دائماً در اندازه گیری فشار خون مورد استفاده قرار گرفته است- استفاده نشده است. متأسفانه، بسیاری از این دستگاه های جدید اندازه گیری فشار خون، دارای دقت کمی بوده و تعداد کمی از آن ها به وسیله ی انجمن فشار خون بریتانیا مورد تأیید قرار گرفته اند. اگر چه این دستگاهها از ستون جیوه برای اندازه گیری فشار خون استفاده نمی کنند، اما هنوز فشار خون را به میلی متر جیوه بیان می کنند. واضح است که عدد های فشار خون به دست آمده از این دو سیستم با هم تفاوت دارند (سیستم جیوه ای و غیر جیوه ای) اما این تفاوت اندک مربوط به نوع وسایلی است که برای اندازه گیری فشار خون استفاده می شود، چون روش اندازه گیری فشار خون در هر دو دستگاه یکسان است. به طور معمول پزشک یا پرستار از شما می خواهد که بنشینید و بازوبند را به بالای بازو و در سطح قلب شما به طور محکم می بندد. توجه به این نکته خیلی مهم است که شما تا حد ممکن آرام بوده و ساعدتان را از ناحیه آرنج، روی میز قرار دهید. در غیر این صورت فشار سنج به طور اشتباهی فشار خون را بالاتر از فشار خون خودتان نشان خواهد داد.
فشار خون هر شخصی بسیار تغییر پذیر است و ممکن است در اثر ترس یا اضطراب بالا رود. بنابراین، سعی کنید هنگام اندازه گیری فشار خون تا حد ممکن خونسرد و آرام باشید. پزشک یا پرستار، اولین اندازه گیری فشار خون را یک اندازه تقریبی و دومین اندازه گیری را اندازه واقعی فشار خون شما ثبت خواهد کرد. اگر اندازه فشار خون شما در اولین و دومین اندازه گیری متفاوت باشد، شما باید در روزها و یا هفته های آینده به درمانگاه مراجعه کنید و پزشک برای بار سوم و چهارم فشار خون تان را اندازه گیری کند تا اینکه اطمینان حاصل کنید که آخرین عدد نماینده اندازه واقعی فشار خون شما است. اگر اعداد به دست آمده از اولین و یا دومین اندازه گیری کمی بالاتر از میزان فشار طبیعی خون باشد، این مطلب از اهمیت خاصی برخوردار خواهد بود. شواهد حاکی از این امر است که در بیشتر مردم، اندازه فشار خون از نوبت چهارم به بعد کاهش پیدا می کند (البته استثناهایی هم در این زمینه وجود دارد).
به جز موارد استثنایی، فشار خون در هر دو بازو یکسان است، بنابراین از هر بازویی که راحت هستید، فشار خونتان را اندازه بگیرید. گاهی بهتر است فشار خون هر دو بازو اندازه گیری شود تا اینکه اطمینان حاصل شود که هیچ گونه تفاوتی بین آن دو وجود ندارد. اگر قسمت فوقانی بازوی شما بییشتر از حد متوسط باشد (یعنی دو بازو بیش از ۳۳ سانتی متر باشد) شخصی که فشار خون تان را اندازه می گیرد باید از بازوند بزرگتری استفاده کند، در غیر اینصورت ممکن است به اشتباه فشار خون نشان داده شده، بالاتر از فشار خون خودتان باشد، در حدود ۱۵ درصد افرادی که فشار خونی بالایی دارند، دور بازوی آن ها بیش از ۳۳ سانتی متر است؛ بنابراین اندازه مناسب بازوبندی که استفاده می شود خیلی مهم است.
گرچه در حالت عادی، فشار خون در حالت ایستاده اندازه گیری نمی شود؛ اما مواردی وجود دارد که باید فشار خون تان در حالت ایستاده اندازه گیری شود. مثلاً افراد دیابتی، افراد مسن و یا افرادی که در حالت ایستاده سرگیجه و دیگر نشانه های بیماری دارند، فشار خون شان در حالت ایستاده اندازه گیری شود. این اندازه گیری به این دلیل است که فشار خون افراد دیابتی در حالت ایستاده ممکن است برای مدت کوتاهی پایین بیاید، به طور طبیعی اندازه گیری فشار خون در حالت ایستاده تغییر محسوسی در فشار خون نخواهد داشت؛ اما در بعضی موارد –مثلاً افراد دیابتی- چنین تغییری در فشار خون ایجاد می شود و فشار خون کاهش می یابد که به آن هایپوتنشن وضعیتی می گویند. این کاهش فشار ممکن است همراه با سرگیجه یا بدون سرگیجه باشد.
مطالعه مقاله درمان فشار خون بالا و پیشگیری از بیماری های قلبی
