تصویربرداری قلب

6,030 خواندن این مطلب 3 دقیقه زمان میبرد

تصویربرداری قلب – تالیوم اسکن

تالیوم اسکن قلب (thallium scan) و کاردیولیت اسکن (cardiolite scan) تصویربرداری قلب هستند که چگونگی جریان خون به بخش های مختلف عضله قلب را نشان می دهند. این آزمایش ها و تصویربرداری قلب از جمله انواع بررسی های پرفیوژن (عبور مایع) هسته ای هستند و معمولاً همراه با تست ورزش (تست استرس) به منظور تشخیص بیماری عروق کرونر قلب انجام می شوند. تالیوم اسکن قلب (TI) عنصر شیمیایی فیزی نرم و به رنگ سفید متمایل به آبی به عدد اتمی ۸۱ است که ویژگی های شیمیایی غیر فلزی دارد. جرم اتمی این عنصور ۳۸/۲۰۴ است. ایزوتوپ ۲۰۱ تالیوم اسکن قلب ، رادیواکتیو است و متلاشی شدن آن با تابش پرتو گاما همراه است. این ایزوتوپ تالیوم اسکن قلب به عنوان کمک تشخیصی به شکل تالوس کلراید (TI201) به کار می رود، یعنی با تزریق وریدی ایزوتوپ مزبور می توان برای بیماری های عضله قلب، پاراتیروئید و یا بیماری سرطانی استفاده کرد.

تصویربرداری قلب – کاردیولیت

کاردیولیت نام تجاری کیت تکنسیوم TC99m سستامیبی است. سستامیبی (sestamibi) نوعی رادیودارو است که در تصویربرداری پزشکی هسته ای قلب به کار می رود و رادیوایزوتوپ متصل به مولکول سستامیبی، تکنسیوم 99m است که در مجموع 99m TC-sestamibi (یا TC 99m MIBI) را تشکیل می دهند.

مورد استفاده اصلی این رادیو دارو، تصویربرداری قلب (میوکارد) است و نیز در بررسی پرکاری پاراتیروئید تحت هدایت رادیولوژیک و پیگیری بدخیمی های احتمالی پستان به کار می رود. هنگامی که تکنسیوم- 99m سستامیبی که نوعی کاتیون لیپوفیلیک است به داخل ورید تزریق می شود، به طور متناسب با جریان خون عضله قلب در این عضله انتشار پیدا می کند و بر خلاف تالیوم ۲۰۱ دوباره تحت انتشار قابل ملاحظه قرار نمی گیرد. از تصویربرداری قلب با توموگرافی کامپیوتری گسیل فوتون منفر (SPECT) با استفاده از دوربین پرتو گاما برای تشخیص پرتوهای گاما گسیل شده در اثر متلاشی شدن تکنسیوم -99m سستامیبی استفاده می شود. آزمایش تصویربرداری قلب در دو مرحله انجام می شود. در مرحله اول تصویربرداری قلب ، TC 99m MIBI در وضعیت استراحت به بیمار تزریق و از عضله قلب تصویربرداری می شود. در مرحله دوم تصویربرداری قلب ، در هنگام حداکثر استرس، تزریق ماده مزبور صورت می گیرد و تصویربرداری قلب به عمل می آید و دو تصویر با هم مقایسه می شوند تا نواحی مبتلا به انفارکتوس عضله قلب مورد شناسایی قرار گیرند. تصویربرداری قلب با استفاده از تالیوم یا کاردیولیت به مقدار زیادی دقت تست استرس (تست ورزش) را برای تشخیص بیماری عروق کرونر قلب افزایش می دهد. این تست ها بسیار بی خطر هستند و میزان اشعه مورد استفاده در آنها با خطر بسیار کمی همراه است. تست استرس دارویی (با تکنسیوم -99m سستامیبی یا با تالیوم) باید فقط به وسیله ی پزشک متخصص انجام شود. کاردیولیت به ندرت موجب واکنش های آلرژیک شدید می شود و شایع ترین عارضه این تصویربرداری قلب سردرد، درد قفسه سینه/ آنژین صدری، تهوع و احساس طعم یا بوی غیر طبیعی است.

تصویربرداری قلب – اکوکاردیوگرافی

شاید ارزان‌ قیمت‌ترین روش تصویربرداری قلب و عروق اکوکاردیوگرافیباشد که اغلب در دسترس است اما علی‌رغم هزینه کمتر آن نسبت به روش‌های دیگر اطلاعات بسیار با ارزش و مهمی را در اختیار متخصص قلب و عروق قرار می‌دهد، اطلاعاتی که شاید با هیچ روش دیگری دست یافتنی نباشند. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این روش تصویربرداری قلب یا همان اکو در اصطلاح عامه، قابلیت بررسی دریچه‌هاست، در حالی که دریچه‌ها در روش‌هایی مثل آنژیوگرافی یا اسکن قلب دیده نمی‌شوند. از طرف دیگر اکوکاردیوگرافی و تصویربرداری قلب می‌تواند اطلاعاتی درباره عروق بزرگ و مجاور قلب مثل ابتدای عروق ریوی و آئورت برای متخصص فراهم کند اما نباید انتظار داشت که اکو همه مسائل را به‌طور شفاف بررسی کند و تمام اطلاعات لازم را در اختیار متخصص قرار دهد. این روش تصویربرداری قلب هم با محدودیت‌های خاص مواجه است. به‌طور مثال اکو توانایی بررسی عروق قلب را ندارد و بنابراین از روی اکوکاردیوگرافی نمی‌توان درباره باز یا بسته بودن یا تنگ‌شدن عروق کرونر قلب اظهارنظر قطعی کرد. البته در سال‌های اخیر تجویز داروهایی مثل دوبوتامین را به این روش تصویربرداری قلب ،اکوکاردیوگرافی اضافه کرده‌اند که بتوانند تا حدودی این مشکل را برطرف کنند. تصویربرداری قلببا اکوکاردیوگرافی این توانایی را دارد که حرکات و انقباضات دیواره‌های قلب را بررسی کند و به تصویر بکشد. به‌دنبال تزریق داروی دوبوتافین به‌طور معمول باید قدرت انقباض دیواره‌های مختلف افزایش پیدا کند. اگر پس از تزریق دارو در بخشی از قلب چنین تاثیری ایجاد نشد، استنباط می‌شود که آن منطقه دچار سکته قلبی شده یا عروق آن ناحیه به قدری تنگ است که مواد و اکسیژن لازم را برای افزایش قدرت انقباض در اختیار آن ناحیه قرار نمی‌دهد. یعنی به‌طور غیرمستقیم از روی حرکات دیواره‌های قلب به وضعیت عروق پی‌می‌برند. اما به هر حال این یافته‌ها قطعی نیستند و معمولا برای بررسی وضعیت عروق قلب به تصویربرداری قلب با روش های دیگری نظیر آنژیوگرافی یا اسکن قلب نیاز پیدا می‌شود.

مزیت بسیار مهم تصویربرداری قلب با اکوکاردیوگرافی این است که چون از امواج صوتی استفاده می‌کند، اشعه‌ای به بدن تابیده نمی‌شود و حتی خانم‌های باردار می‌توانند اکوکاردیوگرافی انجام بدهند.