مایعات مختلفی ممکن است داخل کیسه اطراف قلب جمع شوند. تجمع آب دور عضله قلب اگر کم باشد مشکل چندانی برای فرد ایجاد نمی کند و تنها ممکن است به علت التهاب عضله پری کارد قلب باعث بروز درد تیرکشنده ای شود که با تنفس بدتر می شود اما اگر حجم مایع تجمع پیدا کرده زیاد باشد، از اطراف به قلب فشار وارد می آورد و اجازه نمی دهد خون به داخل آن بیاید. اگر این وضعیت به تدریج و طی زمان طولانی صورت گیرد، ممکن است تنها تنگی نفس برای بیمار ایجاد کند، اما اگر به طور ناگهانی ایجاد شود، برای بیمار به شدت خطرناک می شود و حتی ممکن است به مرگ او منجر شود.
در نظر بگیرید که مردی دچار چاقوخوردگی در قفسه سینه شود و چاقو به سمت قلب فرو برود. در این حالت ممکن است قلب سوراخ شود و از این سوراخ، خون با فشار زیاد به داخل عضله پریکارد قلب نشت کند. به تدریج حجم خون به قدری زیاد می شود که فشار زیادی به قلب وارد می کند و قلب، دیگر به طور عادی کار نمی کند. تنها راه حل در این وضعیت این است که هر چه سریع تر مایعات از داخل عضله پری کارد قلب تخلیه شود. گاهی پزشک مجبور می شود از جدار قفسه سینه سوزنی وارد کند که هر چه سریع تر خون را از کیسه تخلیه کند. این ماجرا ممکن است به دنبال سکته های قلبی نیز رخ دهد؛ چرا که به دنبال سکته قلبی، جدار قلب ممکن است به قدری نازک شود که طی انقباضات به طور ناگهانی پاره با سوراخ شود اما به طور کلی بروز این حالت اتفاق نادری است.
علاوه بر خون، مایعات دیگری هم ممکن است در عضله پریکارد قلب تجمع پیدا کنند و دردسرساز شوند. به طور مثال گاهی حجم چرک ناشی از عفونت به قدری زیاد می شود که برای بیمار علامت ایجاد می کند. در التهابات دیگر هم ممکن است به دنبال نارسایی کلیوی، تب روماتیسمی، بیماری هایی نظیر لوپوس یا عفونت های ویروسی مایعی نه چندان غلیظ درون این حفره جمع شود. عفونت های قارچی هم گاهی می توانند باعث التهاب کیسه پری کارد قلب شوند. متاسفانه درمان این عفونت ها و نیز عفونت های سلی ممکن است بسیار طولانی باشد.
نکته مهم درباره التهاب و تجمع مایع دور عضله پریکارد قلب، درمان سریع و به موقع است. اگر این التهابات به موقع تشخیص داده نشوند و تحت درمان مناسب قرار نگیرند، مزمن شده و باعث می شوند کیسه پری کارد ضخیم شود. افزایش ضخامت و چسبندگی عضله پریکارد هم گاهی باعث نارسایی قلبی و فشار بیش از حد روی قلب می شود. در این موارد تنها راه حل این است که قفسه سینه بیمار طی جراحی باز شود و کل کیسه اطراف قلب را بردارند تا قلب بتواند به راحتی و بدون مزاحمت از طرف پری کارد باز و بسته شود.
تشخیص تجمع آب دور قلب ناشی از التهاب عضله پریکارد
برای تشخیص تجمع آب دور قلب ناشی از التهاب عضله پریکارد ، شناسایی علل احتمالی و مشخص کردن سیر درمان، یک دسته آزمون انجام می شود برای انجام بعضی بررسی ها، پزشک بیمار را به کاردیولوژیست ارجاع می دهد.
- پزشک ابتدا یک معاینه طبی انجام خواهد داد. به خصوص ، پزشک با گوشی خود صدای قلب را خواهد شنید. در صورتی که پریکارد ملتهب باشد، صدایی بلند و به صورت خش خش موسوم به مالش سایش یا فریکشن راب friction rub شنیده خواهد شد. در صورتی که میزان مایع جمع شده زیاد باشد، ممکن است ضربان قلب خفه بوده یا از دور شنیده شود.
- یکی از آزمون هایی که بیشتر مورد استفاده است و برای تشخیص التهاب عضله پریکارد قلب به کار می رود اکوکاردیو گرام echocardiogram است. در اکوکاردیوگرام از امواج صوت برای تهیه تصاویر زمان واقعی قلب استفاده می شود. با این رویه، کاردیولوژیست می تواند وسعت التهاب عضله پریکارد قلب را بر اساس مقدار فضای موجود میان دولایه پریکاردببیند. با اکوکاردیوگرام کاهش یافتن عملکرد قلب به علت فشار روی قلب (تامپوناد) نیز قابل مشاهده است. کاردیولوژیست می تواند روی هم افتادن یک یا چند اتاق قلب و نحوه کارآئی قلب در پمپ کردن خون را ببیند. دو نوع اکوکاردیوگرام وجود دارد:
اکوکاردیوگرام از راه سینه. در این دستگاه transthoracic echocardiogram از وسیله‌ای (ترانسدیوسر) استفاده می شود که بالای جدار قفسه سینه روی قلب قرار می‌گیرد.
اکوکاردیوگرام از راه مری. در این نوع اکوکاردیوگرام transesophagal echocadiogram از ترانسدیوسر ظریفی استفاده می‌شود که روی یک لوله سوار شده و این لوله را وارد بخشی از لوله گوارش می کنند که حلق را به معده متصل می‌کند (مری). از آنجا که مری درست نزدیک قلب قرار گرفته است، با قرار دادن ترانسدیوسر نزدیک این محل می توان تصویر مشروحی از قلب به دست آورد.
- در الکترو کاردیوگرام که ECG یا EKG هم نامیده می شود پیام های الکتریکی ضمن بیرون آمدن از قلب ثبت می شوند. کاردیولوژیست در این نوار به جستجوی الگوهایی می پردازد که حدس تامپوناد را فراهم می آورند.
- در رادیوگرافی قفسه سینه می توان بزرگ شدن سایه قلب را در صورتی مشاهده کرد که مقدار مایع درون پریکارد زیاد باشد.
- اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) و تصویر سازی تشدید مغناطیسی (MRI) از جمله تکنولوژی های تصویر سازی برای تشخیص آب آوردن آبشامه قلب به شمار می روند ولی معمولاَ برای جستجوی تجمع آب دور قلب ناشی از التهاب عضله پریکارد مورد استفاده نیستند. اما وقتی از این آزمون ها به علل دیگر استفاده می شود، ممکن است التهاب عضله پریکارد قلب نیز تشخیص داده شود.
برای آشنایی با ” درمان التهاب عضله قلب ” بر روی لینک کلیک کنید.
منبع: آفتاب. پهنک
