ایست قلبی

ایست قلبی به معنای از دست دادن ناگهانی عملکرد قلبی است که حتی ممکن است در فردی رخ دهد که پیش از آن تشخیص بیماری قلبی برای وی مطرح نبوده است. ایست‌ قلبی‌ عبارت‌ است‌ از فقدان‌ کامل‌ پمپ‌ کردن‌ خون‌ توسط‌ قلب‌. تأخیر در درمان‌ این‌ حالت‌ حتی‌ برای‌ ۵-۳ دقیقه‌ ممکن‌ است‌ باعث‌ مرگ‌ یا آسیب‌ دایمی‌ مغز شود. بروز این‌ حالت‌ تا سن‌ ۴۵ سالگی‌ در مردان‌ بیش‌ از زنان‌ است‌، اما پس‌ از آن‌ برابر است‌. زمان و طریقه‌ی مرگ به صورت ناگهانی است. بلافاصله یا در زمان بسیار کوتاهی پس از شروع نشانه‌ها رخ می‌دهد.

گاهی اشتباهاً از عبارت «حمله‌ی قلبی» به جای «ایست قلبی» استفاده می‌شود در حالی‌که این دو از هم متفاوت هستند.  حمله‌ی قلبی در اثر عدم‌خون‌رسانی به عضلا قلبی و مزگ عضلات قلبی رخ می‌دهد و لزوماً منجر به مرگ نمی‌شود، در حالی‌که ایست قلبی علت دیگری دارد.

علل‌ ایست قلبی

ایست قلبی بر اثر اختلال عملکرد سیستم الکتریکی قلب ایجاد می‌شود. در ایست قلبی، مرک ناشی از توقف ناگهانی عملکرد صحیح قلب است.  علت این مشکل، ریتم غیر طبیعی یا نامنظم قلب است که آریتمی نامیده می‌شود. شایع‌ترین نوع آریتمی در ایست قلبی، فیبریلاسیون بطنی است و زمانی رخ می‌دهد که نگهان بطن‌های قلب (حفرات پایینی قلب) شروع به ضربان نامنظم کرده و نمی‌توانند خون را پمپ کنند. پس از متوقف شدن قلب، مرگ پس از چند دقیقه رخ می‌دهد. اگر احیای قلبی- عروقی (CPR) انجام شود، یا با دادن شوک قلبی و منظم کردن ریتم قلب در عرض چند دقیقه، ممکن است ایست قلبی رفع شود!
به طور کلی علل ایست قلبی عبارتند از:
۱- نامنظمی‌های‌ ضربان‌ قلب‌
۲- حمله‌ قلبی‌ (انفارکتوس‌، بیماری‌ تصلب‌ شرایین‌ قلب‌)
۳- فقدان‌ گردش‌ خون‌ و شوک‌ عمیق‌ ناشی‌ از خونریزی‌ یا عفونت‌ شدید
۴- فقدان‌ اکسیژن‌ ناشی‌ از غرق‌شدگی‌، خفگی‌، یا بیهوشی‌
۵- تغییرات‌ عمده‌ در ترکیب‌ الکترولیتی‌ خون‌، مثلاً به‌ هم‌ خوردن‌ تعادل‌ پتاسیم‌ یا مایعات‌

درمان ایست قلبی

۹۵ درصد از موارد ایست قلبی، به مرگ منجر می‌شود و افراد دچار ایست قلبی پیش از آنکه به بیمارستان برسند، فوت می‌کنند. اما اگر احیای قلبی ریوی را یاد بگیرید، می توان این درصد را کاهش داد. به‌ همراه‌ اعضای‌ خانواده‌ تان‌ احیای‌ قلبی‌ ـ ریوی‌ (CPR) را فرابگیرید. برای‌ اطلاعات‌ بیشتر با نزدیکترین‌ مرکز بهداشتی‌ یا بیمارستان‌ تماس‌ حاصل‌ کنید. با فراگیری‌ احیای‌ قلبی‌ ـ ریوی‌ ممکن‌ است‌ بتوانید جان‌ یک‌ نفر را در آینده‌ نجات‌ دهید. کسانی که از ایست قلبی جان به در می‌برند، ممکن است با عوارضی روبرو شوند که سندرم (مجوعه علایم) پس از ایست قلبی نامیده می‌شود.
– آسیب مغزی
o می‌تواند در عرض چند ساعت تا چند روز پس از ایست قلبی ظاهر شود.
o اکسیژن‌رسانس بسیار زیاد یا خیلی کم در طی درمان ابتدایی می‌تواند بر نتایج حاصله؛ اثرگذار باشد.
o تب، افزایش سطح قند خون و تشنج می توانند بر شدت عوارض مغزی مؤثر باشند.
o علایم شمال این موارد است:
– کوما
– تشنج
– اختلالات شناختی در طیفی وسیع؛ از نقص حافظه تا زندگی نباتی
– اختلالات حرکتی
– مرگ مغزی
– اختلال عملکرد قلب
o که مربوط به زمان کوتاهی پس از انجام احیا و بازگشت بیمار است و اغلب گذرا بوده و در عرض ۷۲ ساعت پس از زمان بروز ایست قلبی، درمان می‌شود.
– اختلال جریان خون در طی ایست قلبی می‌تواند سبب ایسکمی سراسری در بدن و آسیب به اعضای مختلف بدن و افزایش استعداد ابتلا به عفونت‌ها گردد.
– موقعیت‌هایی که با باعث ایست قلبی می‌شوند یا به علت ایست قلبی، ایجاد می شوند:
o سندرم حاد کروناری
o آریتمی
o موقعیت‌های مربوط به ریه‌ها مانند آسم و پنومونی (ذات‌الریه) و غیره
o خونریزی ناشی از جراحات و آسیب‌ها
o عفونت‌ها
o مصرف بیش از حدِ لازم داروها یا زیاده‌روی در مصرف الکل
o کاهش دمای بدن به صورت اتفاقی و ناگهانی

تمام موارد فوق باید توسط یک تیم پزشکی متبحر، تحت نظر بوده و درمان شوند. برنامه‌ی درمان می‌تواند از بیماری به بیمار دیگر، بسته به شرایط و عوارض موجود، متفاوت باشد.