در هر زمان می توان فشار خون را اندازه گیری کرد. معمولاً بهتر است فشار خون پس از حداقل ۵ دقیقه استراحت اندازه گیری شود. برای اندازه گیری فشار خون از دستگاه فشار سنج و گوشی پزشکی مخصوص شنیدن صداهای قلبی استفاده می شود. بهترین وضعیت برای اندازه گیری فشار خون، وضعیت نشسته در حالت کاملاً آرام است. ساعد باید بر روی میز یا دسته صندلی قرار بگیرد. وجود استرس و نیز پر بودن مثانه می توانند فشار خون را بالاتر از آنچه هست نشان دهند. فشار خون دو دست به جز موارد استثنایی، تقریباً مساوی هستند. البته اندازه گیری فشار خون از هر دو بازو اطمینان بخش تر است.
روش اندازه گیری فشار خون
برای اندازه گیری فشار خون، بازوبند مخصوص دستگاه فشار سنج به نحوی به دور بازو بسته می شود که لبه پایینی آن ۵/۲ سانتی متر بالاتر از چین آرنج قرار بگیرد. سرگوشی پزشکی بر روی محل ضربان نبض سرخرگ بزرگ واقع در سطح داخلی آرنج قرار داده می شود. سپس بازوبند دستگاه باد می شود. باید مراقب بود تا لباس فرد با گوشی تماس نداشته باشد، زیرا ممکن است سر و صداهای ناشی از این تماس موجب محو شدن صداهای نبض شوند. در اندازه گیری فشار خون ، بادکردن بازوبند تا حد تقریباً ۳۰ میلی متر جیوه بالاتر از فشار سیستولیک معمول یا تا بعد از قطع شدن نبض مچ دست ادامه می یابد. چنان چه فشار سیستولیک معمول فرد نامشخص باشد، بازوبند دستگاه اندازه گیری فشار خون تا ۲۱۰ میلی متر جیوه باد می شود. سپس دریچه بازو بند دستگاه اندازه گیری فشار خون به آهستگی باز می شود تا فشار به تدریج (۲ تا ۳ میلی متر) در هر ثانیه کاهش یابد. با پایین آمدن فشار، سطحی از فشار خون که در آن، نخستین ضربان نبض مچ دست لمس یا ضربان ناحیه چین آرنج به وسیله گوشی شنیده می شود، از روی صفحه فشار سنج و یا سطح جیوه (در فشارسنج های جیوه ای) به ثبت می رسد. این عدد نشان دهنده فشار سیستولی است. با ادامه تخلیه هوای بازوبند دستگاه اندازه گیری فشار خون ، صداها به تدریج محو می شوند، نقطه ای که در آن صدا محو می شود به ثبت می رسد. این عدد نشان دهنده ی فشار دیاستولی (پایین ترین میزان فشار خون موجود سرخرگ ها، در زمان استراحت قلب) است.
اندازه گیری فشار خون را می توان دو یا چند بار تکرار کرد. اگر محیط بازوی فرد بیش از اندازه معمولی (بیشتر از ۳۳ سانتی متر) باشد باید از بازوبند دستگاه اندازه گیری فشار خون بزرگتر استفاده کرد تا فشار خون اشتباهاً بالاتر از اندازه طبیعی نشان داده نشود. تقریباً در ۱۵% افراد دارای فشار خون بالا، محیط بازو بیش از ۳۳ سانتی است. در افراد دچار بیماری دیابت و افراد مسن و افرادی که در هنگام بلند شدن ناگهانی از وضعیت نشسته دچار سرگیجه می شوند، فشار خون به طور زودگذر کاهش می یابد که به این حالت کاهش فشار خون وضعیتی (orthostatic hypertension) گفته می شود. به طور معمول نباید میان فشار خون در حالت نشسته و ایستاده، اختلاف قابل ملاحظه ای وجود داشته باشد. برخلاف اعتقاد اغلب مردم، اندازه گیری فشار خون سیستولیک در پیش بینی احتمال ابتلا به بیماری قلبی بیشتر از اندازه گیری فشار خون دیاستولیک اهمیت دارد و پایین آوردن فشار سیستولیک در مواردی که به طور تنها (بدون بالا بودن فشار دیاستولیک) افزایش یافته است ارزش بسیار دارد.
افزایش فشار خون روپوش سفید
در اندازه گیری فشار خون ،پرفشاری سیستولیک بدون افزایش فشار خون دیاستولیک «پرفشاری سیستولیک ایزوله یا مجزا» نام دارد و بیشتر در افراد بالای ۶۵ سال روی می دهد. عدم درمان این وضعیت می متواند منجر به بیماری های قلبی یا سکته مغزی شود. بعضی از افراد در هنگام مراجعه به مطب پزشک یا درمانگاه و بیمارستان برای اندازه گیری فشار خون دچار افزایش فشار خون می شوند در حالی که وقتی فشار خون آن ها در منزل اندازه گیری شود چنین افزایشی وجود ندارد. این افزایش فشار خون هنگام اندازه گیری فشار خون ، احتمالاً در اثر اضطراب ناشی از حضور در محیط درمانی است. به این نوع پرفشاری خون «افزایش فشار خون روپوش سفید» (white coat hypertension) گفته می شود و معمولاً افزایش مزبور با افزایش ضربان قلب (تاکیکاردیغ tachycardia) همراه نیست. در مطالعاتی که اخیراً به درباره اندازه گیری فشار خون عمل آمد، مشخص شد که کنترل مرتب فشار خون در منزل و با فشارسنج های معمولی یا فشارسنج های خودکار دیجیتال جدید، به اندازه پایش ۲۴ ساعته فشار خون در بیمارستان دقیق و قابل اعتماد است و می توان بر اساس آن بیمار را تحت درمان پایین آورنده فشار خون قرار داد. دیده شده است که در افراد مبتلا به افزایش فشار خون روپوش سفید، یک ساعت بعد از بازگشت به منزل، فشار خون به حد طبیعی می رسد. با اینکه اکثراً اعتقاد دارند این نوع افزایش فشار خون به درمان نیاز ندارد و درمان آن موجب کاهش فشار خون می شود و ضمناً افزایش فشار مزبور از عارضه سویی برخوردار نیست ولی با توجه به آنکه دیده شده است اغلب این افراد طی اندازه گیری فشار خون در ۵ سال بعد دچار ازدیاد فشار خون دایمی می شوند، کنترل و اندازه گیری فشار خون هر ۶ ماه یک بار این افراد ضرورت دارد. اکثر افراد نمی توانند افزایش فشار خون را احساس کنند، زیرا بالا رفتن فشار خون معمولاً با نشانه ای همراه نیست. بالا رفتن فشار خون احتمال بروز نارسایی قلب، حمله قلبی، سکته مغزی و نارسایی کلیه را افزایش می دهد. بنابراین با کنترل مرتب و اندازه گیری فشار خون می توان مؤثر بودن داروها و محدودیت های غذایی را تعیین نمود. پایین بودن فشار خون ممکن است نشانه بیماری هایی مانند نارسایی قلب، عفونت، بیماری های غدد داخلی و کم آبی بدن باشد.
برای مطالعه ” درمان فشار خون بالا ” و ” اندازه گیری فشار خون در خانه ” کلیک کنید .
منبع : راهنمای پزشکی خانواده- فشار خون
