خون در داخل شریان ها (سرخرگ ها) دارای نیرویی است که فشارخون نامیده می شود و عامل این فشار ، انقباض و انبساط قلب است . شریان های بزرگ به صورت لوله هایی با دیواره قابل اتساع وظیفه انتقال خون را از قلب به شریان های کوچک و مویرگ ها بر عهده دارند. قلب به طور مداوم با هر انقباض خود ، خون را به داخل شریانی به نام آئورت و شاخه های آن که مسئول رساندن اکسیژن و مواد غذایی به تمام اعضای بدن هستند، پمپ می کند.
فشارخون به دو عامل مهم بستگی دارد:
یکی برون ده قلب یعنی مقدار خونی که در هر دقیقه به وسیله قلب به درون شریان آئورت پمپ می شود (حدود ۶ ۵ لیتر ) و دیگری مقاومت رگ، یعنی مقاومتی که بر سر راه خروج خون از قلب در رگ ها وجود دارد. با تغییر برون ده قلب یا مقاومت رگ، مقدار فشارخون تغییر می کند.
از آنجا که پمپ کردن خون توسط قلب به داخل شریان ها، ضربان دار است ، فشارخون بین دو سطح حداکثر و حداقل در نوسان است . در زمانی که قلب منقبض می شود ، خون وارد شریان ها می شود و فشارخون به حداکثر مقدار خود می رسد که به آن فشارخون سیستول می گویند و در زمان استراحت قلب که خون وارد شریان نمی شود ، با خروج تدریجی خون از این شریان ها و جریان آن به سوی مویرگ ها فشارخون کاهش یافته و به حداقل مقدار خود می رسد، که به آن فشارخون دیاستول می گویند.
اندازه گیری فشار خون
بهترین راه برای پی بردن به مقدار فشارخون هر فرد اندازه گیری منظم فشار خون با دستگاه فشارسنج است . در هر فرد فشارخون را در دو سطح سیستول و دیاستول اندازه می گیرند و با واحد میلی متر جیوه فشارخون بالا در نتیجه افزایش فشار بیش از حد طبیعی جریان خون بر دیواره شریان ها ایجاد می شود . مقدار فشارخون باید بر اساس چند اندازه گیری که در موقعیت های جداگانه و در طول یک دوره زمانی اندازه گیری شده است، تعیین شود . اگر فشارخون به طور دایمی بالاتر از حد طبیعی باشد، به آن فشارخون بالا می گویند.
در طبقه بندی جدید برای افراد ۱۸ سال و بالاتر، فشارخون طبیعی کمتر از ۱۲۰ بر ۸۰ میلی متر جیوه ، پیش فشارخون بالا ۱۳۹-۱۲۰ بر ۸۹-۸۰ میلی متر جیوه ، فشارخون بالای درجه یک ۱۵۹-۱۴۰ بر ۹۹-۹۰ میلی متر جیوه و فشارخون بالای درجه دو ۱۶۰ بر ۱۰۰ میلی متر جیوه و بیشتر در نظر گرفته شده است. در این طبقه بندی مقدار فشار خون بدون در نظر گرفتن سایر عوامل خطر و بیماری های همراه تعیین شده است. در افراد مبتلا به بیماری قلبی، کلیوی، سکته مغزی و دیابت ، فشارخون طبیعی کمتر از مقداری است که برای سایر افراد در نظر گرفته شده است، اگر فشارخون این افراد ۱۳۰ بر ۸۰ میلی متر جیوه و بیشتر باشد به عنوان فشارخون بالا محسوب می شود و باید تحت درمان قرار گیرند. در افراد با فشارخون طبیعی و کمتر از ۱۴۰ بر ۹۰ ، هر دو سال یک بار لازم است فشارخون اندازه گیری شود . در برنامه کشوری پیشگیری و کنترل بیماری فشار خون بالا این فاصله ۳ سال یک بار در نظر گرفته شده است.
برای آشنایی با روش درمان فشار خون بالا و جلوگیری از بیماری های قلبی بر روی لینک کلیک کنید.
