پزشک معالج هر بیمار با در نظر گرفتن عوامل مختلف از جمله چگونگی تأثیر دار، عوارض جانبی احتمالی، وضعیت سلامتی عمومی، جنسیت، سن و نژاد، شدت فشارخون بالا و موارد منع مصرف دارو اقدام به تجویز دارو می کند. بعضی از داروهای درمان فشارخون بالا به طور اختصاصی برای درمان بیماری های ویژه مستقل از فشار خون تجویز می شوند، اگر چه این بیماری ها اغلب با فشارخون بالا همراه هستند. به عنوان مثال: داروهای متعلق به گروه بازدارنده ACE در بیماران مبتلا به دیابت شیرین که مقدار پروتئین ادرار آنها افزایش یافته، بیماران مبتلا به نارسایی قلب یا افراد دارای سابقه ی حمله قلبی تجویز می شوند. داروی بتابلوکرها در بیماران مبتلا به نارسایی قلب یا دارای سابقه حمله قلبی تجویز می شوند. بتابلاکرها یا داروهای مسدود کننده کانال کلسیم برای کنترل علایم بیماران مبتلا به آنژین صدری (درد موقتی قفسه سینه، ناشی از ناکافی بودن اکسیژن رسانی به عضله قلب در افراد مبتلا به بیماری عروق کرونر قلب ) تجویز می شوند. مصرف بعضی داروهای درمان فشارخون بالا در برخی از بیماران ممنوع است. به عنوان مثال:
مصرف داروهای بازدارنده ACE و ARBها برای درمان فشارخون بالا (و بسیاری از داروهای دیگری که برای درمان فشارخون بالا به کار نمی روند) در دوران بارداری ممنوع است. مصرف داروهای بتابلاکرها برای درمان درمان فشارخون بالا در بیماران مبتلا به آسم یا بیماری ریوی مزمن ممنوع است. بعضی بیماری های همراه با فشارخون بالا ممکن است در اثر مصرف برخی داروهای درمان فشارخون بالا تشدید شوند، مثلاً مصرف داروهای مدر (دیورتیک ها) می تواند موجب بدتر شدن بیماری نقرس شود. از آنجا که داروهای مختلف درمان فشارخون بالا از آثار ثابت شده ای برخوردار هستند، در حال حاضر توافق عمومی درباره این که در ابتدا کدام یک از آنها را باید در اکثر بیماران به کار برد وجود ندارد.
فواید داروهای درمان فشارخون بالا
شواهد حاکی از آن هستند که هر یک از چهار گروه اصلی این داروهای درمان فشارخون بالا ، شامل دیورتیک ها، بازدارنده های ACE، مسدود کننده های کانال کلسیم و بتابلاکرها از آثار تقریباً مساوی برخوردار هستند و در ۴۰ تا ۶۰ درصد موارد پاسخ مناسبی ایجاد می کنند. داروهای درمان فشارخون بالا ، فرد را در برابر عوارضی مانند نارسایی قلبی، سکته مغزی و حمله قلبی محافظت می نمایند. همانطور که ذکر شد بسیاری از بیماران به خوبی به یک دارو پاسخ می دهند ولی ممکن است به داروی دیگر درمان فشارخون بالا پاسخ مناسبی ندهند. بنابراین تشخیص گروه دارویی درمان فشارخون بالا دارای اثر مناسب در هر بیمار، عامل اصلی تعیین دارویی درمان فشارخون بالا است که باید پزشک برای آن بیمار تجویز کند. علاوه بر این، استفاده از داروهای خاص برای درمان فشارخون بالا ممکن است در بعضی شرایط ویژه بالینی از پیامدهای بهتری برخوردار باشد. در صورت عدم پاسخ کافی یک بیمار به نخستین داروهای فشارخون بالا تجویز شده، می توان داروی دوم را به آن اضافه کرد و یا مقدار مصرف داروی اول درمان فشارخون بالا را تا رسیدن به دوز حداکثر بالا برد یا بعد از رسیدن مقدار داروی اول به دوز متوسط، داروی دوم درمان فشارخون بالا را اضافه نمود.
نکته: در بیماران مبتلا به فشارخون بالا مجزای سیستولیک که سن بالای ۶۰ سال دارند و قبل از درمان فشارخون بالا ، فشار خون سیستولیک آنها به طور قابل ملاحظه ای افزایش نشان می دهد ممکن است نتوان فشار سیستولیک را به کمتر از ۱۴۰ میلی متر جیوه رساند. در این موارد، دستیابی به فشار خون سیستولیک موقت ۱۶۰ میلی متر جیوه یا آنچه که با دوزهای مطلوب سه داروی درمان فشارخون بالا حاصل می شود منطقی به نظر می رسد.
دوز داروهای درمان فشارخون بالا
به دنبال شروع درمان فشارخون بالا ، باید اکثر بیماران به منظور پیگیری نحوه ی تأثیر درمان فشارخون بالا حداقل ماهی یکبار تا رسیدن به فشار خون هدف، به پزشک مراجعه کنند. کمتر از ۵۰% بیماران مبتلا به فشارخون بالا ، با یک داروی درمان فشارخون بالا کنترل می شوند. در صورت نرسیدن به فشار خون هدف سه گزینه درمانی پیش روی پزشک قرار دارد: افزایش دوز داروی اول درمان فشارخون بالا تا رسیدن به سطوح حداکثر مجاز. جایگزین کردن دارویی از گروه دیگر برای درمان فشارخون بالا. اضافه کردن داروی دوم درمان فشارخون بالا از گروه دیگر.
چنانچه پاسخ اولیه به یک داروی درمان فشارخون بالا کافی است باید همان دارو ادامه داده شود. اگر پاسخ به یک دارو نسبی است، باید دوز آن را افزایش داد یا داروی دوم درمان فشارخون بالا را از گروه متفاوت به آن اضافه کرد. چنان چه پاسخ ناچیزی نسبت به درمان فشارخون بالا به عمل آمده دیده می شود باید یک داروی دیگر درمان فشارخون بالا از گروه دیگر را جایگزین کرد. استفاده زودرس از دوز پایین یک داروی مدر و یا افزودن آن به عنوان اولین داروی اضافی را باید مدنظر داشت. در صورتی که کراتینین بیمار مبتلا به فشارخون بالا ، بالاتر از ۰/۲ میلی گرم در دسی لیتر یا GFR (سرعت تصفیه گلومرولی کلیه) کمتر از ۳۰ میلی لیتر در دقیقه بر حسب ۷۳/۱ متر مربع باشد باید از داروهای مدر مؤثر بر قوس هنله (مثل فوروسماید) به جای دیورتیک های تیازیدی یا مشابه تیازید در درمان فشارخون بالا استفاده کرد. نباید دو داروی درمان فشارخون بالا از یک گروه را همراه با هم استفاده کرد. در بسیاری از بیماران مبتلا به فشارخون بالا استفاده از دو یا چند گروه دارویی به صورت ترکیبی موجب دستیابی به فشار خون هدف می شود.
نکته: علایم غیر اختصاصی مانند خستگی، سیاهری رفتن چشم یا اختلال شناخت ممکن است در اثر کاهش حاد فشار خون ایجاد شوند. این علایم ممکن است طی ۴ تا ۶ هفته ادامه درمان بر طرف شوند.
مطالب مرتبط :
– استرس و فشار خون بالا
– کاهش فشار خون با ترک سیگار
– کاهش فشار خون با تغذیه
– توصیه های مهم برای کاهش فشار خون
– کاهش فشار خون بالا با کنترل وزن
– چگونگی کنترل فشار خون
– فشار خون و راههای کنترل آن
– درمان فشار خون بالا
منبع : راهنمای پزشکی خانواده- فشار خون
