تنظیم فشار خون

دو سیستم عصبی در بدن وجود دارند که در همه ی شرایط ممکن، فشار خون را در حد طبیعی نگه می دارند. یکی از این سیستم ها، سیستم عصبی سمپاتیک است که هورمون های آدرنالین و نورآدرنالین آزاد می کند. این هورمون ها، مبنی بر این است که در کدام قسمت بدن ما مورد نیاز هستند، می توانند باعث تنگ یا گشاد شدن رگ های خونی شوند. این سیستم عصبی در هنگام نیاز وارد عمل می شود، تا ما را قادر سازد با تمرکز قوای جسمانی مان به بحران ها پاسخ دهیم. در طول مدت بحران که ما برای جنگ یا گریز آماده می شویم، عملکرد قسمت هایی از بدن که به آن ها نیاز نیست، مثلاً دستگاه گوارش کاهش پیدا می کند. در مورد انسان های نخستین که زندگی آنها پر از خطرهای فیزیکی بود، وجود این سیستم در هنگام جنگ، گریز ضروری بود. اما در مورد بشر امروزی احتمال می رود، این سیستم بیشتر در هیجان ها و استرس های فیزیولوژیک به کار گرفته می شود تا در موقعیت های خطرناک زندگی. این سیستم (سیستم عصبی سمپاتیک و پاراسمپاتیک) با تنگ کردن رگ های خونی کوچک می تواند در ایجاد فشار خون نقش داشته باشد. داروهایی که بر روی تنظیم فشارخون اثر می گذارند، بتابلوکرها هستند که نمونه آنها آتنولول است که می تواند این سیستم را کنترل کند.

سیستم مهم دیگر هورمونی به نام رنین است که از کلیه ها ترشح می شود. این هورمون آنزیمی به نام آنژیوتانسین دو را فعال می کند که باعث تنگ شدن رگ ها می شود. داروهایی که آنژیوتانسین را مهار می کنند و باعث تنظیم فشارخون می گردند، داروهای مهار کننده آنزیم آنژیوتانسین نامیده می شوند. نمونه این داروهای تنطیم کننده فشارخون، انالاپریل است که به پایین آوردن فشار خون کمک می کند. آنژیوتانسین باعث آزادسازی هورمونی به نام آلدوسترون می شود که از غدد فوق کلیوی ترشح می شود. این هورمون باعث می شود کلیه ها آب و نمک را جذب کرده و باعث افزایش فشار خون شوند.

سلولهای ماهیچه ای صاف دیواره سرخرگچه ها- رگ های خونی بسیار کوچک که از انشعابات سرخرگ ها هستند- با افزایش غلظت کلسیم منقبض می شوند. سطح کلسیم در سلول های ماهیچه ای صاف سرخرگچه های افراد مبتلا به فشار خون، بیشتر از افرادی است که فشار خون شان در حد طبیعی است. اگر چه هنوز دلیل این امر مشخص نشده است تصور می شود که در افراد مبتلا به فشار خون این افزایش غلظت کلسیم، سبب انقباض سرخرگ های کوچک (شریانچه ها) شده و تبلمه خون از راه این رگ های خونی برای قلب مشکل می شود.

تصور می شود که انقباض طولانی مدت سرخرگ های کوچک (شریانچه ها) به دیواره آن ها آسیب رسانده و این آسیب جریان یکنواخت خون را بر هم می زند و در نتیجه فشار خون بالا می رود. داروهای تنطیم کننده فشارخون مانند نیفدیپین که باعث انسداد کانال های کلسیمی می شوند، سرخرگ های کوچک (شریانچه ها) را باز کرده و فشار خون را پایین می آورند.

اگرچه همه هورمون هایی که در اینجا ذکر شد (رنین، آنژیوتانسین، آلدوسترون، آدرنالین و نورآدرنالین) در تنظیم فشار خون همه ی افراد نقش دارند، اما به نظر می رسد که افراد مبتلا به فشار خون نسبت به این هورمون ها حساسیت بیشتری دارند. در افرادی که مبتلا به فشار خون هستند، مقدار این هورمون ها در جریان خون بیشتر از سایر افراد است، اما مهار کردن آثار این هورمون ها به وسیله ی داروهای ضد فشار خون باعث پایین آوردن فشار خون می شود.

چون مسیر نهایی مشترک همه ی این مکانیسم ها به سرخرگ های کوچک (شریانچه ها) منتهی می شود، باید مقاومت آن ها در برابر جریان خون زیاد باشد. وقتی که قلب به طور طبیعی خون را تلمبه می کند، فشار در کل سیستم سرخرگی بالا می رود.

برای مطالعه ” درمان فشار خون بالا ” کلیک کنید .

منبع: کتاب فشار خون