چربی ها و لیپیدهای خون به مجموعه ی تمام مواد چرب موجود در خون، شامل HDL چربی خون ، LDL چربی خون و تری گلیسریدها گفته می شود. سطح LDL چربی خون با خوردن مقادیر فزاینده ی چربی های اشباع افزایش می یابد. ولی چربی های اشباع شده و به ویژه چربی های polyunsaturated به دلیل آنکه مقدار LDL کلسترول را کاهش می دهند دارای آثار مفید هستند.
افزایش چربی خون
افزایش چربی خون یا اولیه است یا ثانویه. افزایش چربی خون اولیه، همان نوع ارثی است که در بعضی از خانواده ها به صورت ارثی به نسل های بعدی منتقل می شود. افزایش چربی ثانویه ناشی از بیماری هایی مانند دیابت شیرین، کم کاری تیروئید، سندرم نفروتیک (نوعی بیماری کلیوی)، بیماری انسدادی کبد، اختلال در غلظت پروتئین های خون؛ مصرف بعضی از داروها از جمله داروهای مدر، آندروژن، استروژن، پروژستین، پروپرانولول، کورتون، رتینویید، بعضی از داروهای ضد تشنج و آرام بخش، بعضی داروهای ضد سرطان و ضد ایدز است و با درمان بیماری اصلی یا رفع علت خود به خود برطرف می شود.
نکته: چربی خون موجود در رژیم غذایی، موجب تحریک تولید HDL چربی خون می شود. چنان چه مقدار مصرف چربی خون بسیار کاهش یابد، مقدار HDL چربی خون کم خواهد شد.
برخی از پژوهشگران، جانشین کردن چربی های بهتر (مانند روغن زیتون که حاوی مقدار زیادی چربی monounsaturated است) را به جای مارگارین و چربی ها و روغن های دیگر توصیه می کنند و معتقدند که در صورت افزودن مقدار مصرف روغن زیتون یا چربی به نحوی که ۳۰ تا ۳۵ درصد کالری از چربی خون تأمین شود، مقدار HDL چربی خون افزایش خواهد یافت. مشکلی که در این زمینه وجود دارد آن است که دانستن زمان رسیدن به تأمین ۳۰ تا ۳۵ درصد کالری مورد نیاز از چربی خون آسان نیست. بنابراین توصیه می کنیم چربی خون بهتری را جایگزین کنید.
نکته: سیگار کشیدن، عدم تحرک دایمی و افزایش وزن، ۳ عامل خطر افزایش کلسترول و چربی خون هستند.
چربی خون و رژیم غذایی
رژیم کم چربی به کاهش وزن کمک می کند زیرا مقدار کالری موجود در چربی خون ، بیش از پروتئین و کربوهیدرات است. اگر چربی خون کمتری بخورید و ازمحصولات کم چرب یا بدون چربی استفاده کنید، به ویژه اگر به منظور کاهش دادن به میزان کالری دریافتی، غذای بیشتری نخورید، وزنتان کاهش می یابد. اغلب در حال از دست دادن وزن، چربی خون LDL و HDL کم می شود و وقتی وزن تثبیت شد، HDL چربی خون افزایش می یابد. استعداد ژنتیکی از علل دیگر پایین بودن HDL چربی خون است. در این باره از پزشک کمک بگیرید.
انواع چربی خون
HDL چربی خون
بهترین میزان HDL چربی خون چقدر است؟ بهتر است مقدار HDL (چربی خون خوب) بیش از ۴۰ میلی گرم در دسی لیتر باشد. مقادیر زیر ۴۰، احتمال بروز بیماری قلبی را افزایش می دهد. اگر HDL چربی خون بالاتر از ۶۰ باشد، یکی از عوامل خطر بیماری قلبی وجود ندارد و احتمال ابتلا به بیماری مزبور کاهش می یابد.
LDL چربی خون
بهترین مقدار LDL چربی خون چقدر است؟ بهترین مقدار LDL چربی خون در زنان و مردان، ۱۰۰ میلی گرم در دسی لیتر یا کمتر است. در زنان دارای LDL چربی خون بالا، استعداد ابتلا به بیماری قلبی بیشتر از مردان دارای همان LDL چربی خون است. پس از رسیدن مرد و زن به ۷۵ سالگی، بالاتر بودن مقدار چربی خون ، اثر محافظت کننده دارد و با احتمال مرگ پایین تر همراه است.
VLDL چربی خون
بهترین میزان VLDL چربی خون چقدر است؟ مقدار VLDL چربی خون بخشی از مقدار چربی خون تری گلیسرید است و باید کمتر از ۱۵۰ میلی گرم در دسی لیتر باشد. VLDL چربی خون مجموعه ای لیپوپروتئینی است که چربی خون تری گلیسریدها را به وسیله ی خون از کبد به اعضایی که به چربی خون تری گلیسریدها نیاز دارند انتقال می دهد. مقادیر بالای چربی خون تری گلیسرید با ابتلا به بیماری قلبی ارتباط نزدیک دارند. وقتی VLDL چربی خون کبد را ترک می کند به وسیله چربی، «بار» شده و وقتی تری گلیسرید را به سلول های مختلف می دهد به LDL چربی خون تجزیه می شود. ذرات حاصل از این تجزیه، می توانند به دیواره ی سرخرگ ها بچسبند و باعث انسداد آنها شوند.
نکته: آنچه مهم است و به عنوان معیار اصلی مورد هدف درمانی قرار می گیرد، کلسترول LDL چربی خون است نه کلسترول تام سرم.
در بیماری دیابت، هدف از درمان چربی خون، رساندن LDL چربی خون به زیر ۱۰۰، چربی خون تری گلیسرید به زیر ۱۵۰ و HDL به بالای ۴۰ در زنان و بالای ۵۰ در مردان است.
برای مطالعه مطالب زیر کلیک کنید :
– درمان چربی خون با میوه ها و سبزی ها
– عوارض و درمان چربی خون بالا
– درمان چربی خون با ورزش
– نقش ورزش در درمان چربی خون
– درمان چربی خون
– لیپوپروتئین با دانسیته بالا و پائین
منبع: کتاب چربی خون
