نوار قلب و کاربردهای آن

الکتروکاردیوگرام یا نوار قلب (ECG) ثبت پتانسیلهای تولید شده (فعالیت الکتریکی) توسط قلب است. سیگنالها بواسطه الکترودهای فلزی که به اندامها و قفسه سینه متصل می‌شوند، دریافت شده و توسط دستگاه نوار قلب تقویت و ثبت می‌گردند. نوار قلب در بررسی دردهای قلب و سکته‌های قلبی و نیز بی نظمی های ضربان قلب ارزش خاصی دارند و به عنوان اقدامی ضروری در تمام کسانی که مشکوک به مشکلات حاد قلبی باشند صورت می‌گیرد.

گرفتن نوار قلب حتی در دوران بارداری یا در نوزادان ضرری ندارد و هیچگونه برق یا جریان الکتریسیته‌ای به بیمار القا نمی‌شود.

در نوار قلب استاندارد به صورت اتوماتیک یا دستی ۱۲ نوع مختلف نوار گرفته می‌شود. در هر نوع، سیمهای خاصی دریافت الکتریسیته را بر عهده دارند تا در نهایت نمایی کامل از قلب برداشته شود. ۶ نوار اول وظیفه ثبت لیدهایی از دست و پا را به عهده دارند و ۶ نوار دوم مربوط به سیمهای جلوی قلبی می‌باشند. در ضمن معمولاً یک نوار بلندتر از لید شماره ۲ گرفته می‌شود تا ریتم ضربان قلب در طول زمان مشخص شود.

کاربرد نوار قلب در تشخیص بیماری ها

در یک فرد سالم، ایمپالس الکتریکی یک ضربان قلب، مسیر متوالی و منظمی را طی می‌کند و الکترودهای قرارداده شده در قسمت‌های مختلف بدن، این ایمپالس را در ECG ثبت می‌کنند. اصلی‌ترین قسمت اطلاعات نوار قلب، تعداد ضربان قلب می‌باشد (که معمولاً از روی نبض نیز قابل اندازه‌گیری می‌باشد) اما در صورتی‌که نبض نامنظم بوده یا لمس آن مشکل باشد، نوار قلب اطلاعات دقیق‌تری را ارایه می‌نماید. تعداد طبیعی ضربان قلب بین۶۰ تا ۱۰۰ ضربان در دقیقه می‌باشد.
ECG همچنین ریتم قلب را نیز نشان می‌دهد، که معمولا منظم است. نوار قلب حالت ضربان سریع قلب (تاکی‌کاردی) و همچنین ضربان آهسته قلب (برادی‌کاردی) را نشان می‌دهد. نوار قلب همچنین قادر است بلوک الکتریکی قلب را نشان دهد که باعث تغییر ریتم شده و ایجاد ریتم نامنظم در ECG می‌کند. هر نوع آریتمی (بی‌نظمی در ریتم فعالیت قلبی) منجر به پیدایش یک نوع متمایز از الگوی تغییرات در نوار قلب می‌گردد.
علاوه براین، نوار قلب ممکن است نشان دهد که آیا شما در گذشته یک حمله قلبی داشته‌اید یا خیر؟ چرا که بافت آسیب دیده عضله قلبی، ایمپالس الکتریکی را مانند بافت‌های سالم از خود عبور نمی‌دهد. نوار قلب تقریباً نشان می‌دهد که آسیب در کجای بطن قلب صورت گرفته است. اغلب نوار قلب ممکن است یک حمله قلبی قدیمی را نشان دهد که شما حتی از وقوع آن هم خبر نداشته‌اید. همچنین اگر در طول گرفتن نوارقلب، دچار حمله قلبی باشید، ممکن است نوار قلب آن را نشان دهد.
ECG درباره ناهنجاری‌های ساختاری قلب، تاثیر داروها بر ریتم قلب و هدایت الکتریکی آن، فشارخون بالا، مشکلات کلیوی و یا مشکلات هورمونی که برروی الگوی موج الکتریکی قلب در مسیرهای خاص تاثیر می‌گذارند، اطلاعاتی به پزشک می‌دهد. گرچه یک نوار قلب طبیعی عدم وجود بیماری‌های قلبی را نشان نمی‌دهد، ولی معمولا یافته اطمینان بخشی می‌باشد. همچنین، اگر فرد دچار مشکل قلبی باشد، ECG ممکن است سرنخ‌هایی را ارایه کند که نشان می‌دهند برای تعیین و مشخص کردن ابعاد بیماری قلبی انجام چه نوع بررسی‌هایی ضروری است.