برای تفسیر نوار قلب باید مراحل زیر را قدم به قدم پشت سر بگذازیم:
محاسبه سرعت ضربان قلب از روی نوار قلب
برای تعیین سرعت ضربان قلب از روی الکتروکاردیوگرام، روش‌های متعددی وجود دارند. ۴ روش شایع، در زیر معرفی می‌شوند.
-
محاسبه سرعت ضربان قلب به روش ۶ ثانیه ای
این روش ساده‌ترین، سریع‌ترین و فراوان‌ترین روش اندازه‌گیری سرعت ضربان قلب از روی الکتروکاردیوگرام یا نوار قلب می‌باشد؛ که برای محاسبه ریتم های نامنظم و برادیکارد، نسبت به سه روش دیگر اولویت دارد. در این روش، ۶ ثانیه از یک نوار قلب، ریتم انتخاب می‌شود (۳۰ مربع بزرگ)، و سپس تعداد کمپلکس‌های QRS در این فاصله‌ی ۶ ثانیه‌ای شمرده و در عدد ۱۰ ضرب می‌شود تا تعداد ضربان قلب در یک دقیقه به دست آید.
-
محاسبه سرعت ضربان قلب به روش مربع های بزرگ
چنانچه گفته شد، هر مربع برگ بر روی محور افقی نوار قلب معادل ۰.۲ ثانیه است. با این پیش زمینه، در این روش تعداد مربع‌های برگ بین دو کمپلکس QRS متوالی شمرده شده و بر عدد ۳۰۰ تقسیم می‌شود.
-
محاسبه سرعت ضربان قلب به روش مربع های کوچک
چنانچه گفته شد، هر مربع کوچک بر روی محور افقی نوار قلب معادل ۰.۰۴ثانیه است. با این پیش زمینه، در این روش تعداد مربع‌های کوچک بین دو کمپلکس QRS متوالی شمرده و بر عدد ۱۵۰۰ تقسیم می‌شود.
-
محاسبه سرعت ضربان قلب به روش ترتیبی (sequential)
در این روش یک موج را که دقیقا بر روی یک خط تیره‌ی بزرگ قرار گرفته است پیدا کنید. خطوط تیره‌ی بعدی به ترتیب معرّف ۳۰۰، ۱۵۰، ۱۰۰، ۷۵، ۶۰ و ۵۰ هستند. یعنی اگر موج R بعدی روی خط تیره‌ی بعد افتاده باشد، تعداد ضربان قلب ۳۰۰ و اگر روی خط تیره‌ی دوم افتاده باشد، تعداد ضربان قلب ۱۵۰ است، الی آخر. در بسیاری از موارد چون موج R بعدی دقیقا روی خط تیره واقع نمی‌شود، این روش یک محاسبه‌ی تخمینی است؛ اما چون به محاسبه‌ی خاصی احتیاج ندارد، روشی بسیار پرطرفدار می‌باشد.
تعداد ضربان طبیعی قلب بین ۶۰ تا ۱۰۰ ضربه در دقیقه می‌باشد. اگر تعداد ضربان قلب از ۶ ضربه در دقیقه کم‌تر باشد، ریتم مورد نظر برادیکاردی (bradycardia) و اگر از ۱۰۰ ضربه در دقیقه بیش‌تر باشد، تاکیکاردی (tachycardia) نام دارد.
تعیین نظم ضربان قلب از روی نوار قلب
در این مرحله به فواصل R-R نگاه کنید. ۴ وضعیت زیر ممکن است وجود داشته باشد:
۱- کاملا منظم
۲- گاهی نامنظم
۳- بی‌نظمی منظم
۴- کاملا نامنظم
قدم سوم: بررسی امواج P در نوار قلب
در این مرحله ۴ سوال زیر را از خود بپرسید:
۱- آیا امواج P دیده می‌شوند؟
۲- آیا شکل تمام امواج P به هم شبیه هستند؟
۳- آیا فواصل P-P منظم هستند؟
۴- آیا قبل از هر کمپلکس QRS یک موج P دیده می‌شود؟
تعیین فاصله‌ی PR در نوار قلب
در این مرحله دو مورد زیر را بررسی کنید:
۱- فاصله‌ی PR چقدر است؟ (به یاد داشته باشید نرمال این فاصله ۰.۲- ۰.۱۲ ثانیه است)
۲- آیا فواصل PR در تمام نوار قلب ریتم ثابت هستند؟
عرض کمپلکس QRS در نوار قلب
در این مرحله عرض کمپلکس QRS در نوار قلب اندازه‌گیری می‌شود. این فاصله می‌بایست به طور طبیعی ۰.۰۸ تا ۰.۱۱ ثانیه باشد. علاوه بر این ببینید آیا این اندازه در تمام کمپلکس‌های QRS هم‌اندازه‌اند؟
اکنون اطلاعات مربوط به هر ۵ مرحله را جمع‌بندی کنید. با کنار هم گذاشتن این اطلاعات تشخیص و تفسیر ریتم قلب از روی نوار قلب دیگر کار مشکلی نیست. در کلینیک قلب نیز نوار قلب با بهره گیری از بهترین امکانات گرفته می شود.