آریتمی قلبی به معنی غیرطبیعی بودن ریتم قلب است. این حالت ممکن است تنها به شکل یک مکث موقت بوده و آنقدر کوتاه باشد که تعداد ضربان کلی قلب را تحت تاثیر قرار ندهد یا در عوض ممکن است سبب شود که ضربان قلب بسیار سریع یا بسیار آهسته باشد. برخی آریتمی ها سبب بروز هیچگونه علامتی نمی شوند . ریتم طبیعی قلب از گره سینوسی آغاز شده و پس از انتقال به گره دهلیزی-بطنی در بطنها منتشر میشود. در نتیجه این نحو هدایت تحریک الکتریکی، ابتدا دهلیز و با فاصله کمی بطنها منقبض می‌شوند. ریتم طبیعی قلب بین شصت تا صد ضربان در دقیقه‌است.
انواع آریتمی
به کندی ریتم قلب برادی کاردی و به تندی ریتم قلب تاکی کاردی می‌گویند. برادیکاردی گاه فیزیولوژیک است مانند افراد ورزشکار و گاه پاتولوژیک است مانند برادیکاردی ناشی از سکته قلبی. تاکیکاردی نیز همینگونه است. همچنین ممکن است موج تحریک الکتریکی قلب در نقطه‌ای از مسیر کند یا متوقف شود که به آن بلوک قلبی می‌گویند. گاه ممکن است نقطهٔ دیگری از قلب جای گره سینوسی را به عنوان کانون شروع کننده موج تحریک الکتریکی قلب بگیرد که آن را ضربان اکتوپیک می‌نامند.
فیبریلاسیون دهلیزی و فیبریلاسیون بطنی انوع دیگری از آریتمی قلبی هستند که تحریک الکتریکی مسیر مشخصی را در قلب طی نمی‌کند و سلولهای دهلیز یا بطن به صورت نامنظم تحریک می‌شوند. در نوع دیگری از آریتمی قلبی، ضربان دهلیز و بطن از هم منفک شده‌اند و هر کدام با ریتمهای مجزا و از مراکز مجزا تحریک می‌شوند (انفکاک دهلیزی بطنی).
آریتمی ها می توانند تهدید کننده حیات باشند البته در صورتیکه کاهش شدیدی در عملکرد پمپاژی قلب ایجاد نمایند.
وقتی عملکردی پمپاژی قلب به مدت بیش از چند ثانیه به شدت کاهش یافت، گردش خون ضرورتاً قطع می شود و آسیب به ارگانها (مثل مغز )در عرض چند دقیقه بوجود می آید. آریتمهای خطرناک عبارتند از تاکی کاردی بطنی و فیبریلاسون بطنی، آریتمی ها با توجه به اینکه در چه جائی از قلب روی داده اند ( دهلیز یا بطن ) و نیز آنچه به سر ضربان قلب می آورند شناخته می شوند.
آریتمی هایی که در دهلیز شروع می شوند را آریتمی دهلیزی یا فوق بطنی می نامند، آریتمی های بطنی در بطن ها شروع می شوند. بطور کلی آریتمی های بطنی که در اثر بیماری قلبی بوجود می آیند خیلی جدی هستند.
درمان آریتمی
درمانی که ارائه می شود به نوع آریتمی بستگی دارد و شامل داروها، درمانهای غیر جراحی و جراحی مثل روش MAZE طراحی شده جهت فیبریلاسیون دهلیزی می باشد .درمان با داروهای آنتی آریتمیک مانند دیگوکسین،بتابلوکرها، بلوک کننده‌های کانال کلسیم مانند وراپامیل، پروکائین آمید، کینیدین و… می باشد.
بعضی آریتمی های خفیف به درمان نیازی ندارند. سایر آریتمی ها بوسیله دارو قابل درمانند. اگر بیماری دیگری موجب آریتمی شده درمان شامل مراقبت از آن بیماری است. در موارد جدی تر درمانهای دیگری موجود است. ما همچنین با تحقیقاتی که متدهای درمانی جدید را امتحان می کنند در ارتباط هستیم .
● درمانهای مداخله ای غیر جراحی آریتمی
▪ داروهای آریتمی
از انواع داروهایی استفاده می شود که شامل دسته داروهائی است که اختلالات ضربان در ریتم قلب را کنترل میکنند.
▪ انرژی در درمان آریتمی (Ablation)
در این پروسه از انرژی برای از بین بردن ناحیه غیرطبیعی سیستم الکتریکی قلب که مشکل ایجاد کرده است استفاده می شود. بافت غیر طبیعی از نظر الکتریکی معمولاً از طریق مطالعات الکتروفیزیولوژی پیدا می شود که روشی است که در آن از یک کاتتر و یک وسیله برای نقشه برداری مسیر الکتریکی قلب استفاده میشود .
پس از اینکه با دارو شما را آرام کردند کاتتری از طریق ورید وارد بدن شما می شود و به سمت قلب هدایت می گردد. با استفاده از امواج رادیوئی با فراکانس بالا پزشکان می توانند مسیری که آریتمی ایجاد میکند را تخریب کنند. هرگاه که آن را شناسائی کردیم کاتتر مخصوصی را نزدیک بافت غیرطبیعی کرده و انرژی را از طریق آن می فرستیم و فقط بافت غیرطبیعی را از بین می بریم بصورتیکه دیگر هیچ فعالیت الکتریکی نداشته باشد .
● آریتمی هائی که به Ablation پاسخ نمی دهند :
۱) تاکی کاردی سینوس نامناسب
۲) چرخه گره سینوسی
۳) فلاتر دهلیزی
۴) تاکی کاردی دهلیزی
۵) فیبریلاسیون دهلیزی
۶۰ تاکی کاردی فوق بطنی
۷) چرخه گره دهلیزی – بطنی
۸) سندرم ولف – پارکینسون – وایت
۹) تاکی کاردی بطنی
▪ جای گذاری کردن یک باطری دائمی یا شوک قلبی درونی قلب در درمان آریتمی
یک باطری دائمی درون بدن فرد جای گزاری می شود تا ضربان قلب مطمئنی را در زمانیکه ضربان طبیعی قلب پائین است،ایجاد نماید. یک شوک قلبی در بدن افرادی جای گذاری می شود که آریتمیهای بطنی تهدید کننده حیات دارند.
▪ اطلاعات بیشتر در مورد شوک و باطری : پروسه جای گذاری باطری ها یا شوک ها خیلی مشابه است و حدود دو تا سه ساعت طول می کشد در ابتدا برش کوچکی در قفسه سینه زیر استخوان ترقوه ایجاد می شود تا به یکی از وریدهای بزرگ نیمه های قدامی بدن دست بیابند. سپس یک یا چند سیم به سمت قلب هدایت می شوند وقتی که در مکان مناسب قلب قرار گرفتند به یک ژنراتور متصل می شوند و جیبی زیر پوست ساخته می شود و ژنراتور در آن قرار داده می شود .
برای هر دو پرسه بیمار در تمام شب در بیمارستان نگه داشته می شود و روز بعدی
می تواند به خانه برگرد بیمار در طول یک ماه می تواند فعالیت بدون محدودیتی را شروع کند.